Secde Âyetlerinin Kıraatler Bağlamında İncelenmesi

Mehmet Ustaosmanoğlu

doi:10.55709/TSBSBildirilerDergisi.2.158

Mehmet Ustaosmanoğlu (Yüksek Lisans Öğrencisi) Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli, Türkiye 0000-0002-6636-0936

DOI:

10.55709/TSBSBildirilerDergisi.2.158

Nasıl Atıf Yapılır?

Ustaosmanoğlu, Mehmet . "Secde Âyetlerinin Kıraatler Bağlamında İncelenmesi". TSBS Bildiriler Dergisi 2 (2022), https://doi.org/10.55709/TSBSBildirilerDergisi.2.158

Zotero Mendeley EN EndNote

Kur’ân-ı Kerîm’de, Allah’a secde etmeyi teşvik edip, secde etmeyenleri kınayan, Hz. Muhammed’in ise okunduğu zaman Allah’a secde edilmesini buyurduğu secde âyetleri vardır. Secde âyetlerinin ortak özelliği; emir sîgası içermesi veya secde etmeyenleri kınaması, tüm varlıkların Allah’a secde ettiğini haber vermesidir. Sayısı ve hükmü hakkında mezhepler arasında görüş ayrılıkları bulunan secde âyetlerinin hangi âyetler olduğu, hangi durumlarda secde edilmesi gerektiği ve ilgili mezhepte hükmünün ne olduğunu bilmek fıkhî ve amelî açıdan önemlidir. Bu noktada secde âyetlerinin Kur’an kıraatleri bağlamında durumunun tespiti de önemlidir. Dolayısıyla ilgili bağlamda kıraatlerin tespiti amacıyla secde âyetlerinin incelenmesi gerektiğinden hareketle bu çalışma gerçekleştirilmiştir. Bu konunun sınırları açısından daha önce kitap, tez ve makale düzeyinde bir çalışma yapılmadığı, mevcut çalışmaların secde âyetlerini genel olarak ele aldığı ve henüz kıraatler bağlamında özel olarak incelemediği tespit edilmiştir. Bu çalışmada Ezherî’nin (ö. 370/980) Me‘âni’l-kırâ’ât’i; İbn Zencele’nin (ö. IV./X. Yüzyıl) el-Hucce fi’l- Kıraât’i; İbn Hâleveyh’in (ö. 370/980) İ‘râbu’l-Kırââti’s-Seb‘ ve ‘İleluhâ isimli eseri; Palûvî’nin (ö. 1192/1778) Zübdetü’l-irfân fî vücûhi’l-Kur’ân’ı; Molla Efendi’nin (ö. 1273/1859) ‘Umdetü’l-hallân fî îzâhi zübdetü’l-irfân’ı başta olmak üzere alanın temel kaynaklarına başvurulmuştur. Bu çalışmada öncelikle mezhepler arasında ihtilaf konusu olan secde âyetlerinin hükmü ve hangi âyetlerin secde âyeti olarak kabul edildiğine değinilmiş, âyet metinleri, meâlleri ile birlikte verilmiştir. Çalışmanın devamında Hanefî mezhebinde kabul edilen on dört secde âyeti üzerinde on kıraat imamının ve ikişer râvisinin okuyuş farklılıkları klasik kıraat eserlerinden faydalanılarak tahlîl edilmiş ve on dört secde âyetinin on üçünde yer alan kıraat farklılıkları tespit edilmiştir. Çalışmanın son kısmında ise bu âyetlerin hangilerinde manaya etki edip etmediği belirlenmeye çalışılmış, yine alanın literatüründen istifade edilerek on dört secde âyetinin ikisinde ilgili kıraatlerin mana farklılığına yol açtığı görülmüş ve bu farklılıklar değerlendirilmiştir.

In the Qurʾān, there are verses that encourage sajdah to Allāh and condemn those who do not, and that the Prophet Muhammad (PBUH) ordered sajdah to Allāh when recited. The common feature of the sajdah verses; it contains a form of command or condemns those who do not, it informs that all beings sajdah to Allāh. It is important in terms of jurisprudence and practice to know which verses are the verses of sajdah, in which there are differences of opinion among the madhhabs about the number and ruling, in which cases it is necessary to sajdah, and what its ruling is in the relevant madhhab. At this point, it is also important to determine the situation of the sajdah verses in the context of the Qurʾānic recitations. Therefore, this study has been carried out since it is necessary to examine the sajdah verses to determine the qirāʼāt in the relevant context. In terms of the limits of this subject, it has been determined that there has not been a study at the level of a book, thesis, and article before, the current studies deal with the sajdah verses in general and have not yet examined them specifically in the context of qirāʼāt. In this study, Azharī's (d. 370/980) Ma'ān al- qirāʼāt; Ibn Zancalah's (d. 4/10. Century) al-Hujjah fī qirāʼāt; The work of Ibn Khālewayh (d. 370/980) named ʾIʿrāb al- qirāʼāt al-Sabʿ wa ʿilaluhā; Palūwī's (d. 1192/1778) Zubdah al-ʿirfān fī wucūh al-Qurʾān; The main sources of the field, especially Molla Affandi's (d. 1273/1859)ʿUmdah al-khallān fī īḍāḥ zubdah al-ʿirfān were consulted. In this study, first of all, the ruling of the sajdah verses, which are the subject of controversy among the sects, and which verses are accepted as sajdah verses are mentioned, and the texts of the verses are given together with their meanings. In the continuation of the study, the qirāʼah differences of ten qirāʼah imāms and two narrators on the fourteen sajdah verses accepted in the Ḥanafī sect were analyzed by utilizing classical qirāʼah works, and the differences in qirāʼah in thirteen of the fourteen sajdah verses were determined. In the last part of the study, it was tried to determine which of these verses affect the meaning or not, it was seen that the relevant qirāʼāt in two of the fourteen sajdah verses caused a difference in meaning by making use of the literature of the field and these differences were evaluated.