e-ISSN: 2980-3543
Başlangıç: 2021
Yayın Aralığı: Yılda 1 Sayı
Yayıncı: Oku Okut Yayınları

İslam Hukuku

Türkiye’de Helal Belgelendirme Çalışmalarının Tarihi ve Mevcut Durumu History and Current Situation of Halal Certification Studies in Turkey

Mustafa Bülbül (Başkanlık Müftüsü) Diyanet İşleri Başkanlığı, Ankara, Türkiye 0000-0003-3425-2065

DOI:

10.55709/TSBSBildirilerDergisi.2.233

Nasıl Atıf Yapılır?

Bülbül, Mustafa . "Türkiye’de Helal Belgelendirme Çalışmalarının Tarihi ve Mevcut Durumu". TSBS Bildiriler Dergisi 2 (2022), https://doi.org/10.55709/TSBSBildirilerDergisi.2.233

Zotero Mendeley EN EndNote

Öz

Dünyada helal standart çalışmaları 1970li yıllarda ülkesel bazda başlarken, 2010 yılında İslam İşbirliği Teşkilatı’na (İİT) bağlı olarak İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü’nün (SMIIC) kurulmasıyla uluslararası bir hal almıştır.  Türkiye’de ise ilk uygulamaları 2009 yılında başlayan helal belgelendirme 2011 yılında Türk Standardları Enstitüsü’nün (TSE) İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü’nün standartlarını benimsemesi ile resmî kurumlar eliyle kapsamlı bir şekilde uygulama aşamasına geçilmiştir. Dünyada helal belgeli ürün ve hizmetlerin hitap ettiği ve genel olarak gıda, finans, turizm, eczacılık, tekstil, lojistik ve kozmetik alanlarından oluşan pazarın 1,8 milyar Müslüman’ın yanında gayrimüslimlerin de tercihleri doğrultusunda 3,6 trilyon doları finans, 1,2 trilyon doları gıda sektöründe olmak üzere 2 trilyon doları ürün ve hizmetler alanında gerçekleşmektedir. Dünyadaki sadece helal belgelendirme pazarının tahmini büyüklüğü ise 6 milyar dolardır. Helal belgelendirmenin dini, sosyal, kültürel ve ekonomik yanları düşünüldüğünde, konu Türkiye’nin diğer İslam ülkeleri ile olan ilişkileri açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu çalışma ile 2011-2022 yılları arasındaki helal belgelendirme çalışmalarına kapsamlı bir bakış ile Türkiye’de helal belgelendirmenin tarihi ve mevcut durumu irdelenmeye ve dünyadaki durumun tespit edilmesine çalışılmıştır.  Bu süreç içerisinde özellikle yurtiçinde yapılan helal belgelendirmelerin içerikleri, şekli, hedefleri ve etkileri ele alınmıştır. Helal belgelendirme üzerinden bazı firmaların yetersiz uygulamaları da incelemeye dahil edilmiştir. Helal ve helal belgelendirmeye dayanak teşkil eden standartlarla ilgili ulaşılabilen literatür taranmış, ilgili kurumların yapı ve işleyişi araştırılmış, yurtiçi-yurtdışı saha gözlemleri de mümkün olduğunca çalışmaya yansıtılmıştır. Dışarıdan bakıldığında sadece belgeler üzerinde inceleme gibi görülen helal belgelendirme çalışmalarının, görünenin dışında teknik ve dini olarak nasıl yapıldığı detaylı bir şekilde incelenmiştir. Müslüman olmayan ülkelerin bile büyük yatırımlar yaptığı böyle bir alanda, İslam ülkelerinin yatırım ve işbirliğinin ne kadar önemli olduğu tespit edilmiştir. Avrupa, Kuzey Amerika ve Uzakdoğu ülkelerinde yaşayan Müslümanların sayısı göz önüne alındığında söz konusu ülkelerin helal alanında yaptıkları çalışmalar sadece Müslüman toplumun dini gerekliliklerini karşılamalarını sağlamak için değil, aynı zamanda ticari, stratejik, kültürel ve turizm alanında da etkin bir rol üstlenmek istediklerini gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Helalle ilgili dini ve ekonomik alandaki yatırım ve gelişmeler incelenirken, elde edilen etki ve sonuçların üniversiteler bünyesindeki çalışmalarla eşgüdümlü şekilde çoğalması, sahada elde edilen pratikler ile gözlem ve tespitlerin akademik alana da yansımasının bu alandaki kaliteyi daha da arttıracağı sonucuna varılmıştır.
While standard halal studies in the world started on a national basis in the 1970s, it became international in 2010 with the establishment of the Standards and Metrology Institute for Islamic Countries (SMIIC) under the Organization of Islamic Cooperation (OIC). Halal certification, the first applications of which started in Turkey in 2009, started to be implemented comprehensively by official institutions with the adoption of the standards of the Standards and Metrology Institute for Islamic Countries by the Turkish Standard Institution (TSE) in 2011. In line with the preferences of 1.8 billion Muslims, as well as non-Muslims, the market, which consists of food, finance, tourism, pharmaceuticals, textile, logistics, and cosmetics in general, addressed to halal-certified products and services in the world, is $3.6 trillion in finance and $ 2 trillion is in the field of products and services, of which $ 1.2 trillion is in the food sector. The estimated size of the global halal certification market is around $ 6 billion. Considering the religious, social, cultural, and economic aspects of halal certification, the issue is of great importance regarding Turkey's relations with other Islamic countries. This study has been tried to examine the background and current situation of halal certification in Turkey and to determine the situation in the world with a comprehensive look at the halal certification studies between 2011-2022. In this process, especially the content, form, goals, and effects of halal certifications in the country are discussed. Inadequate practices of some companies over halal certification were also included in the research. The accessible literature on halal and the standards that form the basis of halal certification has been reviewed, the structure and functioning of the relevant institutions have been examined, and domestic and foreign field observations have been reflected in the study as much as possible. When viewed from the outside, halal certification studies, which are seen only as a review of documents, are examined in detail how they are done technically and religiously. It has been determined how important the investment and cooperation of Islamic countries is in such an area where even non-Muslim countries make large investments. From an external perspective, halal certification studies, which look like only a review of documents, are examined in detail how they are performed both technically and religiously. It has been determined how important the investment and cooperation of Islamic countries is in such an area where even non-Muslim countries make large investments. Considering the number of Muslims living in Europe, North America, and the Far East, it has been concluded that the studies carried out by these countries in the field of halal show that they not only want to meet the Islamic requirements of the Muslim community, but also want to play an active role in the field of commerce, strategy, culture, and tourism. While examining the investments and developments in the religious and economic fields related to halal, it was concluded that the increase of the effects and results obtained in coordination with the studies within the universities and the reflection of the practices obtained in the field and the observations and determinations on the academic field will further increase the quality in this field.

Anahtar Kelimeler:

İslam Hukuku, İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü, Helal Akreditasyon Kurumu, Helal Belgelendirme Çalışmaları, Helal Belgelendirmesi, Türkiye
Islamic Law, Standards and Metrology Institute for Islamic Countries, Halal Accreditation Agency, Halal Certification Studies, Halal Certification, Türkiye

Sunum Videosu

Lisans

Telif Hakkı (c) 2022 Mustafa Bülbül (Başkanlık Müftüsü)
Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.