Hümanist Yahudilik Üzerine Bir İnceleme

Hümeyra Çakar

doi:10.55709/TSBSBildirilerDergisi.2.202

Hümeyra Çakar (Yüksek Lisans Öğrencisi) Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye 0000-0002-5515-9006

DOI:

10.55709/TSBSBildirilerDergisi.2.202

Nasıl Atıf Yapılır?

Çakar, Hümeyra . "Hümanist Yahudilik Üzerine Bir İnceleme". TSBS Bildiriler Dergisi 2 (2022), https://doi.org/10.55709/TSBSBildirilerDergisi.2.202

Zotero Mendeley EN EndNote

Amerika kökenli Reformist Yahudiliğin içerisinden neşet eden Hümanist Yahudilik, Rabbi Sherwin Theodor Wine’ın (ö. 2007) önderliğinde 1963’te kurulmuştur. Kurulduğu günden bugüne azımsanmayacak bir kitleye ulaşan Hümanist Yahudilik, modern Yahudi mezheplerinin arasında beşinci mezhep olarak bilinmektedir. Tarih sahnesine çıktığı günden itibaren mezhebin benimsemiş olduğu temel doktrinler, Yahudiler arasında ciddi tartışmalara sebep olmaktadır. Nitekim bu doktrinlerin çoğu gerek metafizik, gerek ontolojik, gerekse pratik açılardan halaha ile paralel bir düzlemde yer almamaktadır. Hümanist Yahudiliğin inanç esaslarının temelini ‘’Tanrısız Yahudilik’’ düşüncesi oluşturur. Bu düşünce bağlamında Yahudiliğin, ilahi bir menşee dayanmadığı ifade edilmektedir. Onlara göre Yahudiliğin özünü, ortak bir Yahudi kültürü, yaşamı ve evrensel nitelikteki ahlaki normlar oluşturmaktadır. Hümanist Yahudiliğin benimsemiş olduğu Tanrı anlayışı, Geleneksel Yahudiliğin esaslarına aykırı olduğu için bu mezhep mensupları, diğer Yahudiler tarafından ateist, agnostik vb. ithamlara tabii tutulmaktadır. Bu çalışmada Hümanist Yahudilerin kendilerine yöneltilen eleştirilere ve ithamlara ilk defa Sherwin Theodor Wine’ın öncülüğünde ortaya çıkan ‘’ignostisizm’’ kavramı ile cevap verilmiştir. Aynı zamanda Tanrı tasavvurunda olduğu gibi kutsal metin ve Peygamberlik konularında da birtakım farklılıklar öne çıkmaktadır. Hümanist Yahudilerin hayata bakış açısı pozitivist bir çizgi üzerinde olduğu için vahiy, güvenilir bir bilgi kaynağı olarak kabul edilmez. Bu sebeple kutsal metin içerisinde zikredilen olaylar ve durumlar, gerçekliği yansıtmaz. Bu çalışmada Hümanist Yahudilerin kendi prensiplerine göre almış oldukları kararlar; öncelikli olarak akademik sahada yapılan çalışmalar incelemeye tabi tutulduktan sonra IISHJ, SHJ, HuJews gibi yapılanmaların katkılarıyla desteklenerek okuyucuya sunulmuştur. Çalışmada Hümanist Yahudiliğin kökenlerindeki farklılığı daha iyi ortaya koyabilmek adına Geleneksel Yahudiliğin doktrinleri ile karşılaştırmalı bir metot izlenmiştir. Bu çalışmanın amacı Hümanist Yahudiliğin düşüncelerini daha yakın bir perspektiften incelemek, doktrinlerinin gerekçelerini anlamaya çalışmaktır.

Humanist Judaism, which emerged from the Reformist Judaism of American origin, was founded in 1963 under the leadership of Rabbi Sherwin Theodor Wine (d. 2007). Humanist Judaism, which has reached a substantial audience since its establishment, is known as the fifth sect among modern Jewish sects. The basic doctrines adopted by the sect since the day it appeared on the stage of history cause serious debates among Jews. As a matter of fact, most of these doctrines; it is not on a parallel plane with halakha in terms of metaphysics, ontological and practical aspects. The idea of "Godless Judaism" forms the basis of the belief principles of humanist Judaism. In this context, it is stated that Judaism is not based on a divine origin. According to them, the essence of Judaism is a common Jewish culture, life, and universal moral norms. Since the understanding of God adopted by humanist Judaism is contrary to the principles of Traditional Judaism, members of this sect are treated as atheists, agnostics, etc. by other Jews are subject to accusations. In this study, the criticisms and accusations of the Humanist Jews were answered with the concept of "Ignosticism", which emerged for the first time under the leadership of Sherwin Theodor Wine. At the same time, as in the vision of God, some differences come to the fore in the subjects of the holy text and prophecy. Revelation is not accepted as a reliable source of information because the perspective of humanist Jews is on a positivist line. For this reason, the events and situations mentioned in the sacred text do not reflect reality. In this study, the decisions taken by the Humanist Jews according to their own principles; after the studies conducted in the academic field were examined, it was presented to the reader with the support of the contributions of organizations such as IISHJ, SHJ, HuJews. In the study, a comparative method was followed with the doctrines of Traditional Judaism to better reveal the difference in the origins of Humanist Judaism. This study aims to examine the thoughts of Humanist Judaism from a closer perspective and to try to understand the justifications of its doctrines.