e-ISSN: 2980-3543
Başlangıç: 2021
Sıklık: Yılda Bir
Düzenleyen: Oku Okut Yayınları

Din Felsefesi

  1. Ana Sayfa
  2. Arşivler
  4. Din Felsefesi

Çoklu Evren Panteizmi ve Kötülük Problemi: Yujin Nagasawa Örneği Multiverse Pantheism and the Problem of Evil:The Case of Yujin Nagasawa

Dr. Fatma Somuncuoğlu Erkan Millî Eğitim Bakanlığı Yazar 0009-0004-1333-3952

DOI:

10.55709/tsbsdergisi.570

Nasıl Atıf Yapılır

Somuncuoğlu Erkan, Fatma . "Çoklu Evren Panteizmi ve Kötülük Problemi: Yujin Nagasawa Örneği". TSBS Bildiriler Dergisi 4 (2024), 35-48, https://doi.org/10.55709/tsbsdergisi.570

Zotero Mendeley EN EndNote

Özet

Panteizm, Tanrı’nın evrenle özdeş olduğunu savunan bir Tanrı tasavvurudur. Bundan dolayı panteizmin temel doktrinlerinden biri monizmdir. Panteizm, kötülüğün varlığını reddederek kötülüğü bir yanılsama olarak tanımlar. Fakat çevremizde insana acı ve ıstırap veren doğal ve ahlaki pek çok kötülükler gözlemlenebilir. Bu durumda özellikle monizmi savunan panteistlerin, evrendeki her bir kötülüğün Tanrı’nın bir parçası olduğunu kabul etmek zorunda kalacağı ve evrenin Tanrı olduğu konusundaki eleştirilere tatmin edici bir yanıt veremeyeceği öne sürülür. Bundan dolayı panteizm için alternatif bazı yorumlar yapılmaya çalışılmıştır. Çoklu evren görüşü bunlardan biridir. Yujin Nagasawa (doğ. 1975), çoklu evren (multiverse) panteizminin kötülük problemine monist panteizmden daha cazip olduğunu iddia ederek çoklu evren panteizminin diğer panteizme yapılan itirazlardan kaçındığını savunur. Bu çalışmamızda çoklu evren düşüncesinin panteizme uygunluğu ve kötülük problemine getirdiği bazı çözümler değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bunun için öncelikle panteizm, monizm, çoklu evren ve kötülük problemi başta olmak üzere konuyla ilişkili gördüğümüz bazı kavramlara da yer verilerek çalışmanın kavramsal çerçevesi çizilmiştir. Daha sonra panteizmin çoklu evren düşüncesi ile uygunluğu tartışılarak çoklu evren panteizminin kötülük meselesine getirdiği açıklamalar, bazı panteist savunmalar, çözüm önerileri ve bunların tutarlılığı ele alınarak yapılan eleştiriler sonuç kısmında değerlendirilmiştir. Bazı felsefeciler çoklu evren panteizmini monistik panteizmin çözemediği sorunlara bir alternatif olarak önermişlerdir. Fakat bu düşüncenin panteizm açısından tutarlı olamayacağı, panteizmin gözlemleyebildiğimiz tek evreni kabul ettiği için doğrulanması veya yanlışlanması muhtemel olmayan modellerden uzak durduğu söylenebilir. Çalışmada temel olarak şu sonuçlara ulaşılmıştır: Çoklu evrenlerin varlığının mümkün olup olmadığı sorunu panteist olarak bilinen Spinoza (1632-1677) tarafından, birden fazla dünyanın varlığı kesin bir dille reddedilir. Metinlerinde tek bir dünya olmakla birlikte dünyanın sayısız tarzlarda ifade bulduğunu, dolayısıyla her tekil varlığının da sayısız tarzda ifade bulduğunu öne sürer. Buradan çoklu evren görüşüne bir kapı araladığı düşünülse de “düşünen cevherle uzamlı cevherin tek ve aynı cevher olduğu” unutulmamalıdır. Dolayısıyla, Tanrı’nın düşünce ve uzam sıfatları altında ifade edilen bir dünya tasavvuru bilfiil var olan dünya olduğu iddia edilir.

Pantheism is a conception of God that holds that God is identical with the universe. Therefore, one of the basic doctrines of pantheism is monism. Pantheism denies the existence of evil and defines evil as an illusion. However, many natural and moral evils can be observed around us that cause pain and suffering. In this case, it is argued that pantheists, especially those who defend monism, would have to accept that every evil in the universe is a part of God and would not be able to give a satisfactory answer to thecriticism that the universe is God. Therefore, some alternative interpretations of pantheism have been attempted. The multiverse view is one of them. Yujin Nagasawa (b. 1975) argues that multiverse pantheism is more attractive than monistic pantheism for the problem of evil because multiverse pantheism avoids objections to other pantheisms. In this study, we have tried to evaluate the compatibility of the idea of the multiverse with pantheism and some of the solutions it brings to the problem of evil. For this purpose, the conceptual framework of the study is drawn by including some concepts related to the subject, especially pantheism, monism, multiverse and the problem of evil. Then, by discussing the compatibility of pantheism with the idea of the multiverse, the explanations brought by multiverse pantheism to the problem of evil, some pantheist defenses, solution proposals and their consistency are discussed and the criticisms made are evaluated in the conclusion. Some philosophers have proposed multiverse pantheism as an alternative to the problems that monistic pantheism cannot solve. However, it can be said that this idea cannot be consistent in terms of pantheism, and that pantheism avoids models that are not likely to be verified or falsified since it accepts the only universe that we can observe. Basically, the following conclusions were reached in the study: Basically, the following conclusions were reached in the study: Spinoza (1632-1677), known as a pantheist, firmly rejected the existence of more than one world. In his texts, he argues that although there is only one world, the world finds expression in countless ways, and therefore each singular being also finds expression in countless ways. Although it is thought that this opens the door to theview of a multiverse, it should not be forgotten that "the thinking substance and the extended substance are one and the same substance". Therefore, the conception of a world expressed under God's attributes of thought and space is claimed to be the worldthat actually exists.

Anahtar Kelimeler:

Din Felsefesi, Panteizm, Çoklu Evren, Kötülük Problemi, Monizm, Yujin Nagasawa
Philosophy of Religion, Multiverse, Problem of evil, Monism, Yujin Nagasawa

Sunum Videosu

Referanslar

  • Adams, Marilyn McCord. Horrendous Evils and the Goodness of God. London: Cornell University Press, 2000. https://doi.org/10.7591/9781501735929
  • Adams, Robert M. - Marilyn M. Adams. “Introduction”. The Problem of Evil. ed. Marilyn M. Adams -Robert M. Adams. 1-4. Oxford: Oxford University Press, 1990.
  • Angier, Tom P. S. “Introduction”. The History of Evil in Antiquity: 2000 Bce to 450 Ce. ed. Tom P. S. Angier. C. 1. 1-10. London: Routledge, 2018. https://doi.org/10.4324/9781315630052
  • Barnard, G. William. Exploring Unseen Worlds: William James and the Philosophy of Mysticism. Albany: State University of New York Press, 1997.
  • Bixler, Julius Seelye. Religion in the Philosophy of William James. Boston: Marshall Jones Company, 1926.
  • Buckareff, Andrei A. Yujin Nagasawa. Alternative Concepts of God: Essays on the Metaphysics of the Divine. 1-18. Oxford: Oxford University Press, 2016. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198722250.001.0001
  • Davies, Paul. “Teleology without Teleology: Purpose through Emergent Complexity”. In Whom We Live and Move and Have Our Being: Panentheistic Reflections on God’s Presence in a Scientific World. ed. Philip Clayton - Arthur Peacocke. 98-108. Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing, 2004.
  • Edge, John Martin. God and the Human Condition of Suffering. Birmingham: Birmingham University, Doktora Tezi, 2021.
  • Ellis, George F. R. “Physics Ain’t What It Used to Be”. Nature 438 (2005), 739-40. https://doi.org/10.1038/438739a
  • Ford, Marcus P. “Pluralistic Pantheism?”, The Philosophy 17/2 (1979), 155-161.
  • Gaskin, John Charles Addison. The Quest for Eternity: An Outline of the Philosophy of Religion. Harmondsworth: Penguin Books, 1984.
  • Grula, John W. “Pantheism Reconstructed: Ecotheology as a Successor to the Judeo-Christian, Enlightenment, and Postmodernist Paradigms”. Zygon 43/1 (2008), 159-180. https://doi.org/10.1111/j.1467-9744.2008.00904.x
  • Helm, Paul. “Reviewed Work(s): Pantheism: A Non-Theistic Concept of Deity by Michael P. Levine”. Philosophy 70/271 (1995), 129-131. https://doi.org/10.1017/S0031819100042182
  • Hick, John. Evil and the God of Love. London: Palgrave Macmillan, 1974.
  • Howison, G. H. “Is Modern Science Pantheistic?”. The Journal of Speculative Philosophy 19/4 (1885), 363-384.
  • Hume, David. Din Üstüne. çev. Mete Tunçay. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları,1995.
  • James, William. A Pluralistic Universe. Lincoln: University of Nebraska Press, 1996.
  • Journet, Charles. The Meaning of Evil. İng. çev. Michael Barry, London: Geoffrey Chapman Ltd., 1963.
  • Kamal, Muhammad. “Spinoza and Relativity of Evil in the World”. Open Journal of Philosophy 8/3 (2018), 145-155. https://doi.org/10.4236/ojpp.2018.83011
  • Klaas J, Kraay. God and the Multiverse Scientific, Philosophical and Theological Perspectives. 177-191. London- New York: Routledge, 2015. https://doi.org/10.4324/9781315765204
  • Levine, Michael P. “Pantheism”. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Erişim 20.05.2020, https://plato.stanford.edu/archives/sum2012/entries/pantheism/
  • Pantheism: A Non-Theistic Concept of Deity. London: Routledge, 1994.
  • Madden, Edward H. - Peter H. Hare, Evil and the Concept of God. Illinois: Charles C. Thomas, 1968.
  • Mander, William J. “Pantheism”. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Erişim 19.03.2021, http://plato.stanford.edu/archives/fall2016/entries/pantheism/
  • Nagasawa, Yujin. “Multiverse Pantheism”. God and the Multiverse Scientific, Philosophical and Theological Perspectives. ed. Klaas J. Kraay. 177-191. London- New York: Routledge, 2015. https://doi.org/10.4324/9781315765204
  • Nejeschleba, Tomáš. “Pantheism, Renaissance”. Encyclopedia of Renaissance Philosophy. ed. Marco Sgarbi. 1-4. Dordrecht: Springer, 2018. https://doi.org/10.1007/978-3-319-02848-4_437-1
  • Oppy, Graham. “Mereological Ontological Arguments and Pantheism”. Monist 80/2 (1997), 320–336. https://doi.org/10.5840/monist199780218
  • Owen, H. P. Concept of Deity. London: Palgrave Macmillan, 1971. https://doi.org/10.1007/978-1-349-00093-7
  • Peterson, Michael L. vd. Akıl ve İnanç: Din Felsefesine Giriş. çev. Rahim Acar. İstanbul: Küre Yayınları, 2009.
  • Reçber, Mehmet Sait. “Ateizm ve Ateistik Deliller”. Din ve Ahlak Felsefesi. ed. Recep Kılıç. 111-146. Ankara: Ankuzem Yayınları, 2006.
  • Richter, Burton. “Theory in Particle Physics: Theological Speculation versus Practical Knowledge”. Physics Today 59/10 (2006), 8-9. https://doi.org/10.1063/1.2387062
  • Rubenstein, Mary-Jane. Pantheologies: Gods, Worlds, Monsters. New York: Columbia University Press: 2018. https://doi.org/10.7312/rube18946
  • Spinoza, Benedictus. Ethics”. Spinoza: Complete Works. İng. çev. Samuel Shirley. Cambridge: Hackett, 2002.
  • Mektuplar. çev. Emine Ayhan. Ankara: Dost Yayınları, 2014.
  • Sprigge, Timothy L. S. “Pantheism”. The Monist 80/2 (1997), 191-197. https://doi.org/10.5840/monist199780210
  • Swinburne, Richard. “Natural Evil”. American Philosophical Quarterly 15/4 (1978), 295-301.
  • Swinburne, Richard. Is There A God?. Oxford: Oxford University Press, 1996.
  • Thomson, J. Radford. “Pantheism”. A Dictionary Philosophy in the Words of Philosophers. ed. J. Radford. Thomson, 281-287. London: Reeves And Turner, 1887.
  • Wallace, Gerald. “The Problems of Moral and Physical Evil”. Philosophy 46/178 (1971), 295-301. https://doi.org/10.1017/S0031819100016995
  • Weidenbaum, Jonathan. “Why I am Not a Pantheist (Nor a Panentheist): Metaphysics, Totalization, and the Cosmos”. http://www.metanexus.net/essay/why-i-am-not-pantheistnor-panentheist. Erişim 09.11.2021.
  • Werner, Charles. Kötülük Problemi. çev. Sedat Umran. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2000.

Lisans

Telif Hakkı (c) 2025 Dr. Fatma Somuncuoğlu Erkan (Yazar)
Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.