Oryantalist Theodor Nöldeke ve Friedrich Schwally’in ‘Kur’an Tarihi’ Adlı Çalışmalarında İslam’a Dair Görüşlerin Karşılaştırılması Comparison of the Views on Islām in Orientalist Theodor Nöldeke and Friedrich Schwally's 'History of the Qur’ān’
Özet
Son iki yüzyılda İslam ve İslam’ın kökenine dair oryantalist araştırmacıların çalışmalarında ciddi bir artış yaşanmaktadır. Bu hususlarda birçok araştırmacının birbirinden farklı ve yeni iddialar ileri sürdüklerini gözlemlemekteyiz. Bu çalışma, Friderich Schwally'nin İslam'ın kökeni hakkındaki iddialarını Theodor Nöldeke'nin görüşleriyle karşılaştırarak ele almaktadır. Schwally, Kur'an çalışmaları alanında eser veren ilk önemli oryantalistlerden biridir. Geniş çaplı bir Kur'an tarihi yazmaya başlayan Nöldeke’in hastalığı nedeniyle tamamlayamadığı çalışmasını, daha sonra öğrencisi olarak Schwally devam ettirmiş ve ancak ilk iki cildini tamamlayabilmiştir. Schwally'nin de tamamlayamadığı bu eser incelenince, İslam'ın kökenleri hakkındaki görüşlerinin hocasından önemli bir farklılık gösterdiği anlaşılmaktadır. Nöldeke, Hz. Peygamber’in peygamberliğini biraz farklı da olsa kabul etmekte, onun vahiy almakla birlikte Kur’an’ın içeriğine müdahale ettiğini de düşünmektedir. Bunun yanında hurufu mukatta’anın, nüsha tespiti için yazıldığını, Kur’an’da ayet fazlalığı veya eksikliğinin olabileceğini de kabul etmektedir. Schwally, Kur'an'ın toplanması, çoğaltılması ve içeriği hakkında, şüphelerini göstermek için Ebu Bekir dönemiyle ilgili bazı iddialarda bulunur. Örneğin ona göre Kur'an'ın toplanmasının, Yemame Savaşı’ndan sonra Kur'an'ı ezberleyen sahabelerin vefat etmesi nedeniyle olması, Kur’an hakkında şüphe uyandırmaya yeterlidir. Ayrıca Zeyd b. Sâbit’in, hurufu mukatta‘ayı, sûrelerin hangi Mushaf'tan alındığını göstermek için Kur'an'a yerleştirdiğine dair iddialar serdeder. Yine Schwally, Kur'an tarihi yanı sıra onun içeriğini de inceleyerek İslam'ın, orijinal olmadığını, geçmiş din ve inanç sistemlerinden bazı doktrin ve itikatların alınmasıyla ortaya çıktığını iddia eder. Bütün çabası İslam'ın uydurulmuş, üretilmiş ve çalınmış bir din olduğunu kanıtlamaktır. Çalışmamız Schwally’nin iddialarını dikkate alarak iki oryantalistin İslam'ın kökenine dair yaklaşımları arasındaki farkı ortaya koymayı hedeflemektedir. Bunu yapmak için, birbirlerinden nasıl farklılaştıklarını göstermek amacıyla, nitel ve tarihsel karşılaştırma yöntemi, eserlerin taranması ve analizlerinin yapılması şeklinde kullanılmıştır.
* Bu çalışma 4. Türkiye Sosyal Bilimler Sempozyumu’nda sözlü olarak sunulan “Oryantalist Friedrich Schwally’nin “Kur’an Tarihi” Adlı Eserinde İslam’ın Kökenine Dair İddialar” adlı bildirinin içeriği geliştirilerek üretilmiş hâlidir.
In the last two centuries, there has been a significant increase in the works of orientalist researchers on Islām and its origins. We observe that many researchers have put forward different and new claims on these issues. This study analyses Friderich Schwally's claims about the origin of Islām in comparison with Theodor Nöldeke's views. Schwally was one of the first important orientalists to work in the field of Qurʾānic studies. Nöldeke started to write a large-scale history of the Qurʾān, but could not complete it due to his illness, and Schwally, as his student, continued his work and completed only the first two volumes. An examination of this work, which Schwally also failed to complete, reveals that his views on the origins of Islām differed significantly from those of his teacher. Nöldeke accepts the Prophet's prophethood, albeit slightly differently, and believes that he received revelation but also intervened in the content of the Qurʾān. In addition, he also accepts that al-Ḥurūf al-Muḳaṭṭaʿa was written for copy determination and that there may be an excess or deficiency of verses in the Qurʾān. Schwally makes some claims about the time of Abu Bakr to show his doubts about the collection, reproduction, and content of the Qurʾān. For example, according to him, the fact that the collection of the Qurʾān was due to the death of the companions who had memorized the Qurʾān after the battle of Yemen is enough to cast doubt on the Qurʾān. He also claims that Zayd b. Thabit inserted the al-Ḥurūf al-Muḳaṭṭaʿa in the Qurʾān to show from which Mushaf the suras were taken. Again, Schwally analyzes the history of the Qur'an as well as its content, claiming that Islām is not original, but has emerged from the borrowing of certain doctrines and beliefs from past religions and belief systems. His entire effort is to prove that Islām is an invented, manufactured, and stolen religion. In light of Schwally's claims, our study aims to show the difference between the two Orientalists' approaches to the origins of Islām. In order to do so, a qualitative and historical comparative method will be used to show how they differ from each other.
* This article is the revised and developed version of conference presentation entitled “Orientalist Friedrich Schwally's ‘History of the Qurʾān’ and His Claims about the Origin of Islām”, orally delivered at the 4th Turkish Symposium of Social Sciences.
Anahtar Kelimeler:
Sunum Videosu
Referanslar
- Görgün, Hilal. “Theodor Nöldeke”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33/217-218. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2007.
- Gözütok, Kemal. Oryantalistlerin Kur’an Tarihine Bakışları. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
- Nöldeke, Theodor. The History of the Qurʾān. çev. Wolfgang H. Behn, ed. Wolfgang H. Behn. 3 Cilt. Leiden-Boston: Brill, 2013.
- Schwally, Friedrich, Die Reden Des Buches Jeremia Gegen Die. Giessen: 1888.