Leo Schaya Bağlamında Tasavvufta İçsel Dönüşüm

İsa Yalçın

doi:10.55709/TSBSBildirilerDergisi.475

Arş. Gör. İsa Yalçın Bitlis Eren Üniversitesi, Bitlis, Türkiye Yazar 0000-0002-1735-2489

DOI:

Nasıl Atıf Yapılır

Yalçın, İsa . "Leo Schaya Bağlamında Tasavvufta İçsel Dönüşüm". TSBS Bildiriler Dergisi 3 (2023), 333-336, https://doi.org/10.55709/TSBSBildirilerDergisi.475

Zotero Mendeley EN EndNote

Gelenekselci ekole mensup şahsiyetlerden birisi olan Leo Schaya [Sidi Abdul-Kuddüs] (1916-1986), özellikle İslam tasavvufu ve Yahudi mistisizmi konularında derinlemesine araştırmalar yapan 20. yüzyılın önemli bir araştırmacısı ve yazarıdır. İsviçre'de doğan ve dindar olmayan bir Yahudi ailesine mensup olan Leo, Batı’da İslam mâneviyatının seçkin temsilcilerinden Frithjof Schuon [Îsâ Nûreddin] (1907-1998) ile tanışmasının akabinde İslam mistisizmini incelemek için tasavvufa derin bir ilgi duyar. Manevî yolculuğa değer verdiği ve bu yolculukta deneyimli bir rehber olarak gördüğü Schuon’a başvurur. Mevcut dinî inancından ihtidâ ederek Şâzeliyye tarikatına intisap eder. Sıcak ve vizyoner doğası gereği yapmış olduğu seyahatlerde, tasavvufun meşhur üstadlarından Şeyh Muhammed et-Tâdilî (öl. 1371/1952) ve doğu doktrini üzerinde kuramsal çalışmalar yapan Titus Burckhardt [Sidi İbrâhim] (1908-1984) gibi sûfî düşünürler ile kurduğu ilişkiler sayesinde İslam geleneği ve tasavvufa dair bilgiler edinir. Aşkın bir gerçeklik ve hakikat arayışında kalp ve ruhun derinliklerine inen bir yolculuk olarak gördüğü mistik öğretileri, İslam'ın içsel boyutunu temsil eden, insanın ruhsal gelişimi ve Allah'a yakınlaşması için bir kılavuz olarak görür. Onun nazariyesinde nefsin aşılması ya da ego merkezli düşüncelerin kontrol altına alınması, ilâhî aşk ve hakikate ulaşma süreci, insanın gerçek potansiyelini keşfetmesi, kendi içindeki ilâhî ışığı ortaya çıkarması için içinde bulunduğu bu çokluk dünyasında kendi benliğini öldürmesi ve kendi özünü tanıması önem arz eder. Bunun yanı sıra düşüncelerini kaleme aldığı çalışmalarında ortaya koyan Schaya, birtakım tasavvufî kavramları diğer metafizik prensipler ile ilişkilendirir ve evrensel bir metafizik anlayışının varlığına vurgu yapar. Yapılan bu çalışmanın amacı, Leo Schaya'nın tradisyonalist bakış açısıyla tasavvufî düşüncesini analiz etmek, onun İslam geleneğine ve mistisizmine dair ortaya koyduğu evrensel boyutu anlamak ve değerlendirmektir. Başka bir deyişle Schaya'nın tasavvufî öğretilerinin insanın içsel yolculuğunda nasıl bir rehberlik sunduğunu ve onun düşüncelerinin evrensel boyutunu irdelemektir. Bu amaç doğrultusunda müellifin mistik öğretilerini incelemek için nitel araştırma yöntemlerinden olan doküman analizi kullanmak suretiyle konu ile ilgili elde edilen veriler toplanmıştır. Belirli özellik ya da temalara göre kategorize edilen bu verilerle metnin genel çerçevesi oluşturulmuştur. Schaya'nın içsel öğretileri, toplumsal dinamikler, ruhsal etkileşimler ve evrensel dinî öğretiler arasındaki ilişkiler gibi konularda kayda değer bilgiler sunmaktadır. Schaya’nın geleneksel ekol öncülerinin doktrinlerini tam anlamıyla benimsemek yerine, kendi ruhanî vizyonunu özgün bir şekilde şekillendirme çabası içerisinde olduğu da görülmektedir.

Leo Schaya [Sidi Abdul-Kuddus] (1916-1986), a member of the traditionalist school, is a significant researcher and author of the 20th century who carried out in-depth studies particularly on Islamic Sufism and Jewish mysticism. Born in Switzerland into a non-religious Jewish family, Leo develops a deep interest in Sufism to study Islamic mysticism following his encounter with Frithjof Schuon [Īsā Nūr al-Dīn] (1907-1998), a distinguished representative of Islamic spirituality in the West. He turns to Schuon, whom he values for his spiritual journey and sees as an experienced guide. He converts from his current religious belief and joins the Shadhiliyya order. As a result of his warm and visionary nature, during his travels, he gains knowledge about Islamic tradition and Sufism through his relationships with famous masters of Sufism such as Shaikh Muhammad at-Ta'dīl (d. 1371/1952) and Sufi thinkers like Titus Burckhardt [Sidi İbrahim] (1908-1984), who conducted theoretical studies on eastern doctrine. He perceives mystical teachings as a journey into the depths of the heart and soul in pursuit of a transcendent reality and truth. He sees them as a guide for human spiritual development and getting closer to Allah, representing the internal dimension of Islam. In his theory, overcoming the self or controlling ego-centered thoughts, the process of reaching divine love and truth, discovering one's true potential, killing one's self in this world of multiplicity to bring out the divine light within, and recognizing one's essence are all important. Furthermore, in the studies in which Schaya put his thoughts into writing, he associates certain Sufi concepts with other metaphysical principles and emphasizes the existence of a universal metaphysical understanding. The aim of this study is to analyze Leo Schaya's Sufi thought from a traditionalist perspective, to understand and evaluate the universal dimension he puts forward regarding Islamic tradition and mysticism. In other words, it is to investigate how Schaya's Sufi teachings provide guidance in the inner journey of humans and to delve into the universal dimension of his thoughts. For this purpose, document analysis, one of the qualitative research methods, has been used to examine the author's mystical teachings, and the data related to the subject has been collected. This data, categorized according to specific characteristics or themes, formed the general framework of the text. Schaya's inner teachings offer significant information on topics such as societal dynamics, spiritual interactions, and relationships between universal religious teachings. It is also seen that Schaya, rather than fully adopting the doctrines of traditionalist school pioneers, is in the effort to shape his own spiritual vision in an original way.