Emeviler Döneminde Arapçalaştırma Hareketleri: Para Politikası Örneği Arabicization Movements in the Umayyad Period: An Example of Monetary Policy
Özet
İslam Toplumu, Dört Halife dönemi ile birlikte devlet idaresinde kurumsallaşmaya başladı. Özellikle Hz. Ömer’in fey gelirlerinin dağıtılması amacıyla kurduğu divan bu kurumsallaşmanın temelini oluşturdu. Divanlar, özellikle haraç divanları fethedilen bölgenin diline göre tutulmaktaydı. Emevi Devletinin ikinci kurucusu sayılan Abdülmelik b. Mervan’a (öl. 86/705) kadar fethedilen bölgenin diline göre kayıt devam etmiştir. Abdülmelik b. Mervan para reformu ve divanların Arapçalaştırılması faaliyetlerinin öncüsü oldu. Paralarla birlikte haraç divanlarının Arapça tutulmasından sonra devlet dairelerinde çalışan gayr-i müslimlerin sayısı azaldı, bunların yerine Araplar istihdam edildi. Böylece devlet, Divan kurumlarında Arap kimliği kazandı. Bu çerçevede, çalışmada, Emevi Devleti halifesi Abdülmelik b. Mervan dönemi ekonomik reformlarından olan para reformu ve dinarların Arapçaya basılması üzerinde durulmuştur. Abdülmelik b. Mervan’ın bu uygulamaları hangi sebebe binaen yaptığı sorusu dikkate alınarak çalışmanın temeli oluşturulmuştur. Bu konu ile ilgili daha önce benzer çalışmalar yapılmış olmakla birlikte Arapçaya çeviri faaliyetlerinin bütün hâlinde konu edinildiği bir çalışmanın olmaması, bu araştırmanın hareket noktası olmuştur. Genel olarak ya para konusu ya da divanların nakli konusunda yapılmış çalışmalar bulunmaktadır. Para reformu divanların Arapçalaştırılmasından sonra gerçekleşmiştir. Bu çalışmada önce divanların naklini, ardından ilk İslami paraların basımını ve sonrasında bu reformun gerçekleşmesinin sebepleri üzerinde durulmuştur. Emeviler döneminde özellikle Abdülmelik b. Mervan’ın yönetiminde Bizans ile siyasi ilişkilerin İslami paraların basımındaki etkisi incelenmiştir. Bu kapsamda para reformunun yapılmasının arka planında bulunan sebepler hem ekonomik hem de siyasi açıdan incelenmiştir. Yapılan araştırma sonucunda Abdülmelik b. Mervan’ın girişimleriyle divanların Arapçalaştırılması ve paralarda standartizasyona gidilmesinin sonucunda Bizans’a olan ekonomik bağımlılığın son bulduğu ve devletin ekonomik gücünün arttığı sonuçlarına ulaşılmıştır.
The Islamic Society began to be institutionalized in the state’s administration with the Four Caliphs. Especially diwan that Caliph Omar established in order to distribute the income of fey formed the basis of this institutionalization. Diwans, especially tribute diwans, were held according to the language of the conquered region. Until Abd al-Malik ibn Marwan was considered the second founder of the Umayyad State, diwans’ recording continued according to the language of the conquered region. Abd al-Malik ibn Marwan pioneered monetary reform and the Arabicization of diwans. After the tribute diwans were kept in Arabic, the number of non-muslims working in government offices decreased, and Arabs were employed instead. Thus, the state gained an Arab identity in the Diwan institutions. In this context, in this study, the caliph of the Umayyad State Abd al-Malik ibn Marwan’s Currency reform, which is one of the economic reforms of the Marwan period, and the printing of dinars in Arabic were emphasized. The basis of the study was formed by considering the question of why Marwan made these applications. Although there have been similar studies on this subject before, the lack of a study on translation activities into Arabic as a whole has been the starting point of this research. Generally, there are studies conducted on the subject of money or transportation of diwans. The monetary reform took place after the Arabicization of the diwans. In this study first the transfer of the diwans was emphasized after the printing of the first Islamic coins was emphasized, and then the reasons for the realizations of the reform was emphasized. During the Umayyad period -especially in the period of Abd al-Malik ibn Marwan- the effect of political relations with Byzantium on the printing of Islamic coins under the rule of Marwan was examined. In this context, background and reasons in the making of monetary reform was done in terms of both economic and political. As a result of the research, it was terminated that as a result of the efforts of Abd al-Malik ibn Marwan, the Arabicization of the diwans, and the standardization of coins, the economic dependence on Byzantium ended, and the economic power of the state increased.
Anahtar Kelimeler:
İslam Tarihi, Arapça, Arapçalaştırma, Abdülmelik b. Mervan, Para Politikası Divan, Sikke
History of Islam, Arabic, Arabicization, Abd al-Malik ibn Marwan, Monetary Policy, Diwan, Coin
Sunum Videosu
Referanslar
Lisans
Telif Hakkı (c) 2021 Kübra Gül Özdemir
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.