Diyanet Çocuk Dergisinde İlhami Ayrancı’nın Hikâyeleri İlhami Ayrancı’s Stories in the Diyanet Çocuk (Diyanet Children)
Özet
Diyanet Çocuk dergisi 1979 yılında yayın hayatına başlamış ve günümüzde de ayda bir yayımlanmaya devam eden bir çocuk dergisidir. Adında da yer aldığı gibi Diyanet İşleri Başkanlığına aittir. Dinî bir dergide çocuk edebiyatının nasıl yer edindiğini görmek dinî çocuk edebiyatının gelişimi için önem arz etmektedir. Söz konusu süreli yayının uzun soluklu olması bu gelişimi açıkça gözler önüne sermektedir. Edebiyatımızda çocuklara yönelik yazımda ilk başvurulan türler masal ve hikâyedir. Hikâye türü, çocuklara verilmek istenen değerleri kazandırma konusunda çokça tercih edilmiştir. Bu sebeple çalışmada Doç. Dr. İlhami Ayrancı’nın Şubat 1993-Kasım 2002 tarihleri arasında dergide yayınlanmış olan on beş hikâyesi incelenmiştir. Kısaca dergiye ait bilgiler zikredildikten sonra yazar İlhami Ayrancı hakkında bilgi verilmiştir. Ardından on beş eserin incelemesi yapılarak üstünde önemle durulan konular tespit edilmiş ve bunların pedagojik açıdan çocuğa göreliği tartışılmıştır. 1979-2013 yılları arasındaki sayılar dijital ortama aktarılmamıştır. Çalışma, Diyanet İşleri Başkanlığı Kütüphanesinde yer alan süreli yayınlar arşivinde gerçekleştirilmiştir. Yazılar anı özelliği taşımakla beraber hikâyeleştirilerek aktarılmıştır. Bu sebeple tarafımızca hikâye olarak ele alınmıştır. Hikâyelerin kimi zaman başında kimi zaman da sonunda okuyucuyla konuşur gibi sohbet havasında kısımlar bulunmaktadır. Her yazı birbirinden bağımsızdır. Yazar bir öğretmendir ve genellikle öğrencileriyle okul ortamındaki diyaloglarına yer vermektedir. Ulaşılan sonuçlara göre hikâyeler sınıflandırmaya uygun değildir. Fakat muhtevaya değinecek olursak dergide yer alan on beş hikâyeden beşinde anne kavramı üzerinde durulmuştur. Anneye değer vermenin ve itaatin önemi üzerine yazılar kaleme alınmıştır. İki hikâyede çocuklara oruç, kandil gibi dinî terimler hakkında bilgiler verilmiştir. Bununla birlikte hikâyelerde açgözlü olmak, kıymet bilmek, önyargılı olmamak, kalp kırmamak gibi konulara yer verilmiştir. “…cesetler yamaçtan ancak parça parça toplanabilmişti.” gibi pedagojik açıdan uygun olmayan betimlemeler olmakla birlikte yazarın çocuklara karşı hassaslığı da açıkça görülmektedir. Diyanet Çocuk dergisinde yayınlanan İlhami Ayrancı’nın kaleme aldığı hikâyeler hem ahlaki hem dinî konularda çocukları bilgilendirmektedir.
The Diyanet Çocuk (Diyanet Children) is a journal for children that started its publication life in 1979 and continues to be published once a month today. As stated in its name, the journal belongs to the Presidency of Religious Affairs. Studying how children's literature gets a place in a religious magazine is important for the development of religious children's literature. The fact that the periodical in question of the journal has a long history clearly demonstrates this development. In Turkish literature, the first forms used in writing for children are fairy tales and stories. The story type is widely preferred to give children the values they want to be given. For this reason, in this study, fifteen stories of Assoc. Prof. Dr. İlhami Ayrancı, published in the journal between February of 1993 and November 2002, were examined. After the information about the journal was mentioned first, information about the author Ayrancı was given. Fifteen works then were examined, and the outstanding topics were identified, and their pedagogical relation to the child was discussed. The volumes between 1979 and 2013 have not been digitized. Therefore, the study was carried out in the periodicals archive located in the Library of the Presidency of Religious Affairs. Although the writings have a memoir feature, they have been conveyed by narrating. For this reason, it has been evaluated as a story. Some parts are in the mood of conversation as if talking to the reader, sometimes at the beginning of the stories and sometimes at the end. Each part is irrespective of each other. The author acts a teacher and often includes dialogues with his students in the school environment. According to our findings, the stories are not suitable for classification. However, if we refer to the content, five of the fifteen stories focuses on motherhood. Some have been written on the importance of caring for the mother and obedience. In the two stories, children were given information about religious terms such as “fasting and religous day”. In addition, in the stories, there are topics such as not being greedy, appreciating, not being prejudiced, and not breaking hearts. On the other hand, some sentences like “...the bodies could only be recovered from the hillside piece by piece." which are pedagogically inappropriate descriptions includes, but the author's sensitivity to children is clearly visible. The stories written by Ayrancı, published in the Journal of Diyanet Children, inform children about both ethical, moral, and religious issues.
Anahtar Kelimeler:
Türk İslam Edebiyatı, İlhami Ayrancı, Diyanet Çocuk Dergisi, Çocuk Edebiyatı, Çocuk Hikâyeleri
Turkish Islamic Literature, İlhami Ayrancı, Diyanet Çocuk (Diyanet Children), Children's Literature, Children's Stories
Sunum Videosu
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Hatice Zeynep Dağ (Yüksek Lisans Öğrencisi)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.