e-ISSN: 2980-3543
Başlangıç: 2021
Sıklık: Yılda Bir
Düzenleyen: AYBÜ & Oku Okut Derneği

Sosyoloji

Erdemli Bireyin İnşası ve Özgecilik: Psikolojik Bir Değerlendirme Construction of the Virtuous Individual and Altruism: A Psychological Evaluation

Dr. Süleyman Doğanay Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, İslami İlimler Fakültesi, Niğde, Türkiye Yazar 0000-0003-2665-8479

DOI:

10.55709/TSBSBildirilerDergisi.2.93

Nasıl Atıf Yapılır

Doğanay, Süleyman . "Erdemli Bireyin İnşası ve Özgecilik: Psikolojik Bir Değerlendirme". TSBS Bildiriler Dergisi 2 (2022), https://doi.org/10.55709/TSBSBildirilerDergisi.2.93

Zotero Mendeley EN EndNote

Özet

Erdem, bireyin duygu ve davranışlarının bir örüntüsü; belli ve doğru bir biçimde hissetme, arzulama ve gerektiğinde eyleme geçme şeklinde tanımlanabilir. Erdem, düşünülmeden uygulanan alışkanlıktan ziyade, içinde bulunulan duruma uygun karşılığı akli ve vicdani bir yargıyla verebilmektir. Ahlak felsefesi bağlamında eylemlerin doğruluğu ya da yanlışlığı üzerine odaklanan “Kantçılar” ve “Sonuççular”ın aksine “Erdem Kuramcılar”ı karaktere odaklanmakta ve bireyin yaşamıyla bir bütün olarak ilgilenmektedirler. Erdem kuramcıları için asıl olan “Nasıl yaşamalıyım?” sorusudur ve buna verilmesi gereken yanıt, “Erdemlere sahip olmaya çalışarak” şeklinde olmalıdır. İslâm kültüründe erdemli bireyin ve toplumun inşasına çok önem verilir ve aslında İslam dininin temel gayesi de budur. Psikoloji ve onun bir dalı olan Din Psikolojisi literatüründe yapılan birçok çalışmada erdemli olmanın bireyin gelişimi ve kendini gerçekleştirme sürecinde önemli bir etken olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Doğal bir iyilik sonucu başkası için yaşamak, başkalarını kendine tercih etmek manasında kullanılan özgecilik (diğerkâmlık),  kimilerince en büyük erdemlerden biri olarak kabul edilirken kimilerince de psikolojik bir dengesizlik hali olarak görülebilmektedir. Bunun sonucunda diğerkâmlık, sosyopsikolojik açıdan bazen sağlıklı bir ruh hali bazen de nevrotik bir davranış olarak değerlendirilebilmektedir. Gerçek özgeciler (samimi diğerkâmlar) bir tehlike anında kendisini başkaları için feda edebilen, bunu da hiçbir beklenti içerisinde olmaksızın yerine getiren kişilerdir. Gerçekten içten gelerek yapılan ve sağlıklı addedilen davranış biçimine, profesyonel asker olmadığı halde savaşlara katılıp vatan ve din sevgisinden dolayı şehit olmak örnek gösterilebilir. Aslında nevrotik bir davranış veya marazi bir durum olan ama özgecilik kisvesi altında tezahür eden bazı davranış biçimleri de vardır. Gizli bencillik, bazen özgecilik gibi algılanabilmektedir. Dünyevi menfaatin devamını sağlamak ve/veya statü elde etmek amacıyla, özgecilik gibi görünen eylemin arkasında bireyin kendi menfaatine odaklanma niyeti yatmaktadır. Bu çalışma nitel desenli bir araştırmadır. Veriler, insanların genelde erdem, özelde özgecilik (diğerkâmlık) anlayışı bağlamında analize tabi tutulmuştur. Erdemli birey ve dolayısıyla erdemli toplumun inşasında asıl olanın, söylem ve eylem tutarlılığına sahip olunması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Amaç, insanlara veya bilim insanlarına bir hatırlatmada bulunup onlara bir farkındalık kazandırabilmek ve bilhassa psikoterapi sürecinde hem danışana hem danışmana farklı bir bakış açısı sunabilmektir.
Virtue is a pattern of an individual's emotions and behaviors; It can be defined as feeling, desiring, and taking action when necessary. Virtue is being able to respond with a rational and conscientious judgment rather than a habit that is practiced without thinking. Contrary to the "Kantian" and "Consequentialists" who focus on the rightness or wrongness of actions in the context of moral philosophy, "Virtue Theorists" focus on character and are concerned with the life of the individual as a whole. The main question for virtue theorists is “How should I live?” is the question, and the answer that should be given should be “Trying to have the virtues”. In Islamic culture, great importance is given to the building of the virtuous individual and society; in fact, this is the main purpose of the religion of Islam. In many studies conducted in psychology and its branch, the Psychology of Religion literature, it has been concluded that being virtuous is an important factor in the development and self-realization process of the individual. Altruism, which means living for someone else as a result of a natural goodness, preferring others to oneself, is considered one of the greatest virtues by some. In contrast, it can be seen as a state of psychological imbalance by others. As a result, altruism can sometimes be considered as a healthy mood and sometimes as a neurotic behavior in terms of sociopsychology. True altruists (sincere altruists) are those who can sacrifice themselves for others in times of danger and do so without any expectation. Participating in wars and becoming a martyr because of the love of homeland and religion can be shown as an example of a truly sincere and healthy behavior. There are also some forms of behavior that are actually neurotic behavior or a morbid condition but manifest under the guise of altruism. Hidden selfishness can sometimes be perceived as altruism. The intention to focus on one's own interest lies behind the action that seems like altruism in order to ensure the continuation of worldly interests and/or to gain status. This study is a qualitative study. The data were analyzed in the context of people's understanding of virtue in general and altruism in particular. It has been concluded that the main thing in the construction of the virtuous individual and, therefore, the virtuous society is to have consistency of discourse and action. The aim is to remind people or scientists, raise awareness, and offer a different perspective to the client and the counselor, especially in the psychotherapy process.

Anahtar Kelimeler:

Din Psikolojisi, Erdem, Özgecilik, Psikoterapi, Ahlak Felsefesi
Psychology of Religion, Virtue, Altruism, Psychotherapy, Moral Philosophy

Sunum Videosu

Lisans

Telif Hakkı (c) 2022 Dr. Süleyman Doğanay
Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.