Alevi-Sünni Evliliklerindeki Çocukların Din Eğitimine İlişkin Ebeveyn Görüşlerinin İncelenmesi An Examination of Parents Views on Religious Education of Children were born in the Alevi-Sunni Marriages
Öz
Günümüzde homojen aile yapılarının yerini giderek daha fazla sayıda farklı inanış, anlayış veya kültürdeki bireylerin bir araya gelerek oluşturdukları heterojen aile yapıları almaktadır. Türkiye’de bu tür heterojen evliliklerden birisi de kentleşme süreciyle birlikte daha fazla karşılaşılan Alevi - Sünni evlilikleridir. Evlilik gerçekleştiren Alevi ve Sünnilerin her ne kadar pek çok açıdan ortak inançları paylaştıklarını söylemek mümkün olsa da birtakım din anlayışı ve kültürel farklılıklara sahip oldukları da bir gerçektir. Bu durumda söz konusu farklılıkların bu evliliklerden doğan çocukların dini gelişimleri ve onlara verilecek din eğitiminde ne tür etkilere sebep olduğunun/olacağının araştırılması gereklilik arz etmektedir. 2013 yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışmada, bu tarz evliliklerdeki çocukların din eğitimlerine ilişkin ebeveyn görüşleri incelenmiştir. Araştırmanın amacı, bu tür evliliklerde doğan çocukların din eğitimlerine ilişkin ebeveyn görüşlerini/tutumlarını incelemektir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseninde yapılandırılmıştır. Veriler, bu tür evlilik yapmış Malatya’da ikamet eden 21 aileden 32 eşle yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmıştır. Elde edilen verilerinin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada ulaşılan önemli sonuçlardan bazıları şunlardır: Görüşülen çiftlerden bazıları dine bütüncül bir yaklaşımla dinin inanç, ibadet ve ahlak yönlerini vurgulayarak din eğitimini gerekli görürken, diğer bazıları sadece dinin ahlaki boyutunu önemseyerek din eğitiminin gerekli olduğunu düşünmektedir. Görüşülen eşlerin çoğunluğu, çocuklarının din konusunda doğru bilgi sahibi olmaları için genel anlamda din eğitimi almasını istemektedir. Din eğitimini kimin vermesi gerektiği konusunda ise genellikle anne-baba ya da uzman kişi belirtilmektedir. Görüşülen eşlerin evlilik öncesinde, çocuklarının din eğitimi konusunda birbirleriyle konuşmadıkları anlaşılmaktadır. Görüşülen eşlerin çoğunluğu kendilerini, çocuklarının yönettikleri din ile ilgili soruları cevaplamada yeterli görmektedir. Görüşme yapılan ailelerin çoğunluğunda, çocukların dini duygu oluşum ve gelişimine katkıda bulunabilecek cami veya cemevi ziyareti, dini içerikli toplantılara katılma ve kitapların okunmasına teşvik gibi faaliyetlere yeterince yer verilmemektedir. Buna karşılık genel olarak ailelerde herhangi bir mezhepsel baskının olmadığı, çocuğun dini bilgi edinme konusundaki isteklerinin geri çevrilmediği anlaşılmaktadır. Bu tür ailelerde yetişen çocuklar doğrudan veya dolaylı olarak farklı mezhepsel kültürün etkisi altında kalabildikleri için, evlilik öncesi evlenecek adaylara ve yakın çevrelerine bu duruma ilişkin bilinçlendirmeye yönelik destek sunulması yararlı olacaktır.
Today, homogeneous family structures are increasingly being replaced by heterogeneous family structures formed by individuals from different beliefs, understandings, or cultures. One of such heterogeneous marriages in Turkey is Alevi - Sunni marriages, which are more common with the urbanization process. Although it is possible to say that Alevis and Sunnis who have married share common beliefs in many respects, it is also a fact that they have some religious understanding and cultural differences. It is necessary to investigate the effects of these differences on the religious development and education of the children born from these marriages. In this study, which was prepared as a master’s thesis at the Social Sciences Institute of Ondokuz Mayıs University in 2013, parental views on children’s religious education in such marriages were examined. The research aims to examine the views/attitudes of parents regarding the religious education of children born in such marriages. The research was structured in the phenomenology pattern, which is one of the qualitative research methods. The data were collected through semi-structured interviews with 32 spouses from 21 families residing in Malatya who had this type of marriage. The content analysis method was used in the analysis of the data. Some of the important results of the research are as follows: While some of the interviewed couples consider religious education necessary with a holistic approach, emphasizing the belief, worship, and moral aspects of religion, others consider religious education necessary by considering only the moral dimension of religion. The majority of the interviewed spouses want their children to receive religious education so that they have the right knowledge about religion. Parents or experts are usually specified as to who should provide religious education. It is understood that the interviewed spouses did not talk to each other about the religious education of their children before they got married. The majority of the interviewed spouses consider themselves sufficient to answer questions about the religion their children lead. In the majority of the family environment of interviewed spouses, religious activities such as visiting to mosque or cemevi, attending to any religious rituals, and promoting reading religious books are not enough. It is understood that there is no any denominational pressure on children, and the wishes of the child to acquire religious knowledge are not turned down in the majority of family environments. Since children who grow up in such families may be directly or indirectly affected by different sectarian cultures, it would be beneficial to provide support to the candidates who will get married before marriage and their immediate environment to raise awareness about this situation.
Anahtar Kelimeler:
Din Eğitimi, Ailede Din Eğitimi, Alevi-Sünni Evlilikleri, Alevi, Sünni
Religious Education, Religious Education in the Family, Alevi-Sunni Marriages, Alevi, Sunni
Sunum Videosu
Lisans
Telif Hakkı (c) 2021 Mehtap Aşlamacı
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.