A Study on the Relationship Between Consumption Habits and Frugality in Adolescents
Ergen Bireylerde Tüketim Alışkanlığı ile Kanaatkârlık Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma
The values that belong to society and are intended to be instilled in individuals encompass fundamental moral principles that aid individuals in making sound decisions. The loss of certain values-such as frugality-can lead to selfish behavior. As a result of selfishness, a narcissistic human model emerges, constantly seeking pleasure and engaging in consumption. Consumption refers to expenditures arising from a person’s desires and needs; while needs shape consumption, it is consumer culture that defines those needs. Rather than living with the blessings already within them, individuals experience disappointment as they dwell on unattainable possibilities. Consequently, they become incapable of frugality, leading to dissatisfaction and unhappiness. In this context, the study focuses on examining the relationship between frugality and consumption habits. The main objective is to explore, through adolescents, the interaction and direction of the relationship between individuals’ consumption habits and the moral judgment of frugality. The data obtained reveal individuals’ attitudes and volitional tendencies within the consumption process; in this regard, the findings contribute to the field of psychology of religion and are significant in helping to understand individuals’ awareness and approaches concerning consumption. In the theoretical part of the study, the documentation method was employed, while in the practical part, a survey was conducted within a quantitative research design. The sample consisted of 443 students studying at four different secondary education institutions in Ankara during the 2023–2024 academic year. The data collection tools included the Personal Information Form, the Frugality Scale, and the Hedonic Consumption Scale. Data were analyzed using the SPSS statistical software. According to the findings, there is a statistically significant negative relationship between adolescents’ consumption habits and their level of frugality. It was concluded that individuals with lower levels of frugality tend to exhibit higher levels of hedonic Consumption habits. Furthermore, when examining the findings related to demographic variables, statistically significant relationships were identified between scores on the hedonic consumption habits scale and variables such as gender, economic level, and school type. Specifically, female participants showed higher mean scores than male participants. Individuals with higher economic levels exhibited an increase in hedonic consumption scores. Students attending Science High Schools demonstrated stronger tendencies toward hedonic consumption compared to those enrolled in other school types. While statistically significant correlations were found between the scale scores of the value of frugality and the type of school, no significant relationships were observed among other demographic variables. Accordingly, it was observed that participants with the lowest score types attended Science High Schools, whereas those with the highest score types attended Anatolian High Schools.
Topluma ait olan ve bireylerin kazanması istenilen değerler, bireylere doğru kararlara varmalarında yardımcı olan temel ahlaki ilkeleri içermektedir. Bu değerlerden kanaatkârlık gibi bazılarının yitirilmesiyle bencillik davranışı ortaya çıkmaktadır. Bencillik sonucunda da sürekli zevk arayan ve tüketen narsist bir insan modeli oluşmaktadır. Tüketim ise kişinin istek ve ihtiyaçları sonucu ortaya çıkan harcamalardır. Tüketimi ihtiyaçlar belirlerken ihtiyaçları ise tüketim kültürü belirlemektedir. Birey kendisinde bulunan güzelliklerle yaşamak yerine ulaşamadığı imkânları düşünerek hayal kırıklığına uğramaktadır. Bunun sonucunda da kanaatkâr olamayarak tatminsiz ve mutsuz olmaktadır. Bu bağlamda araştırmanın konusunu, kanaatkârlık ile tüketim alışkanlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi oluşturmaktadır. Çalışmanın temel amacını ise, ergenlerden yola çıkarak bireylerde oluşan tüketim alışkanlığının ahlaki yargılardan kanaatkârlık ile olan etkileşiminin yönünü ve ilişkisini ortaya koymaktır. Elde edilen bu veriler, bireylerin tüketim sürecindeki tutumlarını ve iradi eğilimlerini ortaya koymakta; bu yönüyle hem din psikolojisi alanına katkı sunmakta hem de bireylerin tüketim konusundaki bilinç ve yaklaşımlarını anlamaya yardımcı olmak açısından önemlidir. Araştırma teorik bölümünde dokümantasyon yönteminden, uygulama bölümünde ise tarama metodu olan nicel araştırma deseni bağlamında anket kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Ankara ilindeki ortaöğretim kurumlarının 4 ayrı okulunda öğrenim gören 443 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Kanaatkârlık Ölçeği ve Hedonik Tüketim Ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS istatistik programı kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın bulgularına göre ergen bireylerin tüketim alışkanlığı ile kanaatkâr olma düzeyi arasında anlamlı negatif yönlü ilişkili olduğu, düşük kanaatkârlık düzeyine sahip bireylerin hedonik tüketim alışkanlığının fazla olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, demografik değişkenlere ilişkin bulgular incelendiğinde, hedonik tüketim alışkanlığı ölçek puanı ile cinsiyet, ekonomik düzey ve okul türü arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Buna göre, kadın katılımcıların puan ortalamaları erkek katılımcılara göre daha yüksek çıkmıştır. Ekonomik düzeyi yüksek olan bireylerde hedonik tüketim puanı artış göstermektedir. Fen Lisesinde öğrenim gören öğrencilerin diğer okullarda öğrenim gören öğrencilere kıyasla daha yüksek hedonik tüketim eğilimleri sergilediği görülmüştür. Kanaat değerinin ölçek puanları ile okul türü arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler tespit edilirken diğer demografik değişkenler arasında ise anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. Buna göre en düşük puan türüne sahip katılımcıların Fen Lisesinde okuduğu, en yüksek puan türüne sahip katılımcıların ise Anadolu Lisesinde okuduğu gözlemlenmiştir.

Telif Hakkı (c) 2025 Havva Öztürk (Yazar)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
CC BY-NC 4.0 lisansı, eserin ticari kullanım dışında, her türlü ortam ve formatta paylaşılmasına, kopyalanmasına, çoğaltılmasına ve orijinal esere uygun şekilde atıfta bulunmak kaydıyla yeniden düzenlenmesine, dönüştürülmesine ve eser üzerine inşa edilmesine izin verir.
Makale Bilgileri
- Konu Din Psikolojisi
- Gönderim 21 Haziran 2025
- Kabul 31 Temmuz 2025
- Yayım 15 Ağustos 2025
- Sempozyum 5. Türkiye Sosyal Bilimler Sempozyumu - Kabul Edilen Bildiriler
- Bildiri Bilim Alanı Din Psikolojisi
Öztürk, Havva. “Ergen Bireylerde Tüketim Alışkanlığı Ile Kanaatkârlık Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma”. Türkiye Sosyal Bilimler Sempozyumu 5 (August 15, 2025). https://doi.org/10.55709/tsbsdergisi.669