A Study on the Level of Knowledge of Theology Faculty Students Regarding the Māturīdī School
İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Matüridilik Mezhebine İlişkin Bilgi Düzeyleri Araştırması
This study aims to develop a valid and reliable measurement tool to assess the knowledge levels of theology faculty students regarding the Māturīdī school of thought. The scale development process was carried out based on DeVellis’ model and within the framework of classical test theory. An item pool was generated through a literature review and expert opinions, and then evaluated in terms of content validity, resulting in a preliminary form. This form included both demographic questions about the students and items addressing knowledge of Māturīdism. The pilot implementation was conducted with students enrolled in faculties of theology across Turkey’s seven geographical regions.
The exploratory factor analysis performed on the data indicated that the scale acquired a multidimensional structure under the main dimension of “Level of Familiarity with Māturīdism.” Within this validated structure, eleven sub-dimensions were identified: knowledge of Māturīdī epistemology, ontology, interpretive method, conception of God, understanding of prophethood, understanding of the divine book, understanding of angels, conception of faith, understanding of destiny, eschatology, and conception of caliphate (governance).
Reliability analyses demonstrated that both the entire scale and its sub-dimensions possessed high internal consistency. The findings reveal that the developed scale is a valid and reliable instrument for measuring theology students’ fundamental knowledge of the Māturīdī school of thought. The scale can be employed both in evaluating the outcomes of religious education processes and in conducting comparative analyses of students’ knowledge of Islamic sects. In the forthcoming stages, confirmatory factor analysis will be conducted to further consolidate construct validity, and norm studies will be carried out with different samples.
Bu çalışma, İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin Matüridilik mezhebine ilişkin bilgi düzeylerini ölçmeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmeyi amaçlamaktadır. Ölçek geliştirme süreci, DeVellis’in modeline dayalı olarak ve klasik test kuramı çerçevesinde yürütülmüştür. Literatür taraması ve uzman görüşleri doğrultusunda oluşturulan madde havuzu, kapsam geçerliği açısından değerlendirilmiş ve bu süreç sonunda bir ön form elde edilmiştir. Bu formda, öğrencilerin demografik özelliklerine ilişkin sorular ile Matüridilik bilgisine yönelik maddeler yer almıştır. Pilot uygulama, Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesindeki İlahiyat Fakültelerinde öğrenim gören öğrencilerle gerçekleştirilmiştir.
Elde edilen veriler üzerinde yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda, ölçek “Matüridiliği Tanıma Düzeyi” ana boyutu altında çok boyutlu bir yapı kazanmıştır. Yapı geçerliği sağlanan bu yapı içerisinde on bir alt boyut belirlenmiştir: Matüridiliğin bilgi anlayışını bilme düzeyi, varlık anlayışını bilme düzeyi, yorum yöntemini bilme düzeyi, Tanrı anlayışını bilme düzeyi, peygamberlik anlayışını bilme düzeyi, ilâhî kitap anlayışını bilme düzeyi, melek anlayışını bilme düzeyi, iman anlayışını bilme düzeyi, kader anlayışını bilme düzeyi, âhiret anlayışını bilme düzeyi ve hilâfet (yönetim) anlayışını bilme düzeyi.
Güvenirlik analizleri, ölçeğin hem bütününün hem de alt boyutlarının yüksek iç tutarlılığa sahip olduğunu göstermiştir. Elde edilen bulgular, geliştirilen ölçeğin İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin Matüridilik mezhebine dair temel bilgi düzeylerini ölçmede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu ortaya koymaktadır. Ölçek, hem din eğitimi süreçlerinin çıktılarının değerlendirilmesinde hem de öğrencilerin mezhep bilgisi bağlamında karşılaştırmalı analizlerde işlevsel bir ölçme aracı olarak değerlendirilmektedir. İlerleyen süreçte doğrulayıcı faktör analizi ile yapı geçerliği pekiştirilecek ve farklı örneklemler üzerinde norm çalışmaları yürütülecektir.
Telif Hakkı (c) 2025 Ramazan Pehlivanoğlu- Abdullah Demir (Yazar)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
CC BY-NC 4.0 lisansı, eserin ticari kullanım dışında, her türlü ortam ve formatta paylaşılmasına, kopyalanmasına, çoğaltılmasına ve orijinal esere uygun şekilde atıfta bulunmak kaydıyla yeniden düzenlenmesine, dönüştürülmesine ve eser üzerine inşa edilmesine izin verir.
Makale Bilgileri
- Konu Kelam - Mezhepler Tarihi
- Gönderim 12 Temmuz 2025
- Kabul 12 Ağustos 2025
- Yayım 15 Ağustos 2025
- Sempozyum 5. Türkiye Sosyal Bilimler Sempozyumu
- Bildiri Bilim Alanı Kelam - Mezhepler Tarihi
