Frequency Analysis of the Commentary and Recitation Narrations in Tirmidhi’s Sunan Based on Content Analysis

Tirmizî’nin Sünen Adlı Eserindeki Tefsir ve Kıraat Rivayetlerinin İçerik Çözümlemesine Dayalı Sıklık Analizi

Yazarlar

https://doi.org/10.55709/tsbsdergisi.789
Imam al-Tirmidhī’s work, Sunan, holds a significant place within the Islamic scholarly tradition, particularly in the fields of hadith, tafsir, and qiraat literature. The inclusion of tafsir and qiraat-related narrations within the hadith corpus contributes directly to the understanding and interpretation of the Quran. In this study, al-Tirmidhī’s contribution to the field of tafsir has been examined, and the narrations related to qiraat and tafsir have been classified according to classical sources and analyzed numerically. Sunan al-Tirmidhī consists of 46 main chapters called abwab, and as the term Sunan in the title suggests, it is arranged thematically according to legal (fiqh) topics. However, the work is not limited to legal ahkam traditions; it also includes narrations on sirah, ethics, theology, trials (fitan), virtues (manaqib), and especially tafsir-related content. Therefore, it has been concluded that the work also carries the characteristics of a jami-type hadith collection. There are three primary chapters directly related to tafsir: Fada’il al-Qur’ān, Qiraat, and Tafsir al-Qur’ān. In the Fada’il al-Qur’ān section, al-Tirmidhī transmits 27 narrations concerning the virtues of 13 surahs and 3 verses, compiled under 25 subchapters. The Qiraat section consists of 13 subchapters one of which is dedicated to the revelation of the Quran in seven ahruf, nine are assigned to individual surahs, and three address general recitation issues. The most extensive chapter, Tafsir al-Qur’ān, includes 254 unique narrations from the Prophet (peace be upon him) and 63 from the Companions and Successors, totaling 317 unique reports. When repeated narrations are included, this number reaches 420, indicating the contribution of the work to tafsir literature. This numerical intensity supports the conclusion that the author placed particular emphasis on the subject of tafsir. This study adopts a qualitative research approach, employing content analysis to systematically classify and evaluate the narrations. Based on the data obtained, it has been concluded that Sunan contains a rich body of material in the field of tafsir, especially with its 420 narrations. This indicates the author’s deliberate attention to this area. In contrast, the Qiraat and Fada’il al-Qur’ān sections contain relatively fewer narrations, leading to the conclusion that these topics were treated in a more limited scope by the author. It has been concluded that Sunan al-Tirmidhī continues to serve as an essential reference source for both classical and modern academic studies. With its contributions to the assessment of hadith authenticity, content analysis of narrations, and understanding of the Prophet’s exemplary character, the work offers significant value to Islamic scholarship.
İmam Tirmizî’nin Sünen adlı eseri, İslam ilim geleneğinde hadis, tefsir ve kıraat literatürü içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. Hadis külliyatı içerisinde tefsir ve kıraate dair rivayetlere yer verilmesi, Kur’an’ın anlaşılması ve yorumlanmasına doğrudan katkı sağladığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu çalışmada, Tirmizî’nin özellikle tefsir alanına katkısı incelenmiş, kıraat ve tefsir rivayetleri klasik kaynaklara göre tasnif edilerek sayısal analizleri yapılmıştır. Sünenü’t-Tirmizî, “Ebvâb” adı verilen 46 ana bölümden oluşmakta olup, ismindeki “Sünen” ifadesinden de anlaşılacağı üzere fıkıh temelli bir tertibe sahiptir. Ancak eser, yalnızca ahkâm hadisleriyle sınırlı kalmayıp; siyer, ahlâk, itikad, fiten, menâkıb ve özellikle tefsirle ilgili rivayetleri de kapsamaktadır. Bu yönüyle eserin câmi türü özellikler taşıdığı sonucuna ulaşılmıştır. Tefsirle doğrudan ilgili olan “Fezâilu’l-Kur’ân”, “Kıraat” ve “Tefsîru’l-Kur’ân” başlıklı üç temel bölüm mevcuttur. “Fezâilu’l-Kur’ân” bölümünde, 13 sûre ve 3 âyetin faziletine dair toplam 27 rivayet aktarılmıştır. “Kıraat” başlığı altında ise biri Kur’an’ın yedi harf üzere nüzûlüne dair olmak üzere toplam 13 bâb bulunmaktadır. Müellif bu bölümde 9 bâbı sûre kıraatine, 3 bâbı ise genel kıraat konularına ayırmıştır. En kapsamlı bölüm olan “Tefsîru’l-Kur’ân” kısmında ise Hz. Peygamber’den 254, sahâbe ve tâbiînden 63 olmak üzere toplamda 317 özgün rivayet yer almaktadır. Bu rivayetler tekrarlarla birlikte 420’ye ulaşmakta ve eserin tefsir literatürüne olan katkısını ortaya koymaktadır. Bu sayısal yoğunluk, müellifin özellikle tefsir konusuna ayrı bir önem verdiği sonucuna ulaşılmasına imkân tanımaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi benimsenmiş; içerik çözümlemesiyle veriler sistematik şekilde tasnif edilmiştir. Elde edilen veriler ışığında, İmam Tirmizî’nin Sünen adlı eserinde tefsir alanında rivayet edilen 420 hadis ile eserin bu konuda oldukça zengin bir içerik sunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sayı, müellifin tefsire verdiği önemi açıkça göstermektedir. Buna karşılık, Kıraat ve Fezâilu’l-Kur’ân bölümleri, tefsir bölümüne nazaran daha sınırlı sayıda rivayet içermektedir. Bu durum, ilgili bölümlerin müellif tarafından daha dar kapsamlı ele alındığı sonucuna ulaşılmasına imkân tanımaktadır. Sünen-i Tirmizî’nin hem klasik hem de modern ilmî çalışmalarda başvuru kaynağı olma özelliğini sürdürdüğü sonucuna ulaşılmıştır. Hadislerin sıhhat derecelerinin tespiti, rivayetlerin içerik bakımından değerlendirilmesi ve Hz. Peygamber’in örnek şahsiyetinin daha yakından anlaşılması açısından eserin, İslamî ilimlere önemli katkılar sunduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Makale Bilgileri

  • Özet Okunma 2
  • Atıf & Paylaşım
  • Paylaş
İndirme verisi henüz mevcut değil.
Hocaoğlu, Bünyamin Burak. “Tirmizî’nin Sünen Adlı Eserindeki Tefsir Ve Kıraat Rivayetlerinin İçerik Çözümlemesine Dayalı Sıklık Analizi”. Türkiye Sosyal Bilimler Sempozyumu 5 (August 15, 2025). https://doi.org/10.55709/tsbsdergisi.789