The Impact of the Johnson Letter and the Issue of Its Publication on Turkey’s Cyprus Policy
Türkiye’nin Kıbrıs Politikasında Johnson Mektubu’nun Etkisi ve Yayınlanması Meselesi
The Greek Cypriots sought to achieve Enosis ambitions by making attempts to annex Cyprus to Greece following Britain’s withdrawal from the island. Initially silent about the events, Turkey later assumed an active role on the internation stage to demand recognition of the Turkish presence on the island. By 1963, a systematic plan of genocide targeting the Turkish Cypriots was initiated. Turkey made the decision to intervene, despite the anticipated consequences, but later withdrew from this decision after receiving a letter from US President Lyndon B. Johnson. This letter, serving as a warning against Turkey’s military intervention, became a turning point in Turkish-American relations. As a result of this letter, Turkey began to question its position within NATO and its relations with the US. The content of the letter and its impact on foreign policy deeply shook the Turkish public from the day it was sent, becoming a topic of discussion both in the media and in parliament. The content of the news related to the letter, especially those published in Hürriyet newspaper, has disturbed America, leading to some discussions between the Turkish government and the U.S. The aim of the study is to highlight the impact of foreign policy practices on Turkey’s perspective on the Cyprus issue while attempting to reveal the role played by the media in the content of the letter and its public announcement between 1964 and 1966, as well as to understand the weight of the United States on Turkey’s decision-making mechanisms within the Western Alliance.In the study, various original and scholarly works were examined to create a general framework, and after constructing this framework, documents obtained from parliamentary records and state archives were utilized. The study has been supported by sources from print and broadcast media.
This study is significant in terms of addressing Turkey’s political dilemmas, the transformation of Turkey’s foreign policy, and the process of announcing the Johnson Letter to the public. When examining the findings, it is understood that Turkey remained silent to avoid interfering in the internal affairs of England, but became involved as a side concerning Cyprus with England’s withdrawal from the island and Greece’s involvement in the matter. It has been observed that the insufficiency of Turkey’s military equipment and the influence of the Johnson Letter from the USA contributed to the failure of Turkey’s intervention attempt on the island. In addition to these, it has been understood that the publication of the letter’s content caused a disagreement between the press and the government, and also caused concern in the United States.
Kıbrıs Rumları, İngiltere’nin adadan çekilmesi üzerine Enosis hayallerini gerçekleştirmek adına Kıbrıs’ın Yunanistan’a ilhakı için girişimlerde bulunmuştur. Başta yaşananlara sessiz kalan Türkiye daha sonra adadaki Türk varlığının kabul edilmesi için uluslararası platformda bir taraf olarak yerini almıştır. 1963 yılına gelindiğinde Kıbrıs’ta Türklere karşı bir soykırım planı hayata geçirilmiştir. Yaşanacakları göze alarak müdahale için harekete geçme kararı alan Türkiye ABD başkanı Lyndon B. Johnson tarafından gönderilen mektup sonrasında bu kararından vazgeçmiştir. Türkiye’nin askeri müdahalesine karşı uyarı niteliği taşıyan mektup Türk Amerikan ilişkilerinde bir kırılma noktası olmuştur. Türkiye bu mektup neticesinde NATO içerisindeki konumunu ve ABD ile olan ilişkilerini sorgular hâle gelmiştir. Mektup içeriği ve dış politikadaki etkisi sebebiyle gönderildiği günden itibaren Türk kamuoyunu derinden sarsmış, hem basında hem de mecliste tartışma konusu olmuştur. Mektup ile ilgili yapılan haberlerde özellikle Hürriyet gazetesinde yer alan haberlerin içeriği Amerika’yı rahatsız etmiş, Türk hükümeti ile bu hususta bir takım görüşmeler yapılmıştır. Çalışmanın amacı Türkiye’nin Kıbrıs meselesine bakışında dış politika uygulamalarının etkisini ortaya koyarken mektubun içeriği ve kamuoyuna duyurulması hususunda 1964-1966 yılları arasında basının oynadığı rolü ortaya koymaya çalışmak, Batı İttifakı içerisinde yer alan Türkiye’nin karar mekanizmaları üzerindeki ABD ağırlığını anlamaya çalışmaktır. Çalışmada öncelikle genel bir çerçeve oluşturmak adına Türk dış politikası üzerine yazılmış Türkçe telif ve tetkik eserler incelenmiş, genel çerçeve oluşturulduktan sonra meclis tutanakları ve devlet arşivlerinden edinilen belgelerden faydalanılmıştır. Basın yayın organlarıyla çalışma desteklenmiştir.
Bu çalışma Türkiye’nin içinde bulunduğu siyasi açmazı, Türkiye’nin dış politikadaki dönüşümünü ve Johnson Mektubu’nun kamuoyuna duyurulması sürecini ele alması açısından önem taşımaktadır. Elde edilen bulgular incelendiğinde Türkiye’nin, İngiltere’nin iç işlerine karışmamak adına sessiz kaldığı ancak İngiltere’nin adadan çekilmesi ve Yunanistan’ın meseleye dâhil olmasıyla bir taraf olarak Kıbrıs ile ilgilendiği anlaşılmıştır. Türkiye’nin adaya müdahale girişiminin tamamlanmamasında askerî donanımının yetersiz olması ve ABD’den gelen Johnson Mektubu’nun etkili olduğu görülmüştür. Bunların yanı sıra mektup içeriğinin yayınlanmasının hem basın ve hükümet arasında anlaşmazlığa neden olduğu hem de Amerika’yı rahatsız ettiği anlaşılmıştır.

Telif Hakkı (c) 2025 Şeymanur Apaydın (Yazar)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
CC BY-NC 4.0 lisansı, eserin ticari kullanım dışında, her türlü ortam ve formatta paylaşılmasına, kopyalanmasına, çoğaltılmasına ve orijinal esere uygun şekilde atıfta bulunmak kaydıyla yeniden düzenlenmesine, dönüştürülmesine ve eser üzerine inşa edilmesine izin verir.
Makale Bilgileri
- Konu Tarih
- Gönderim 28 Temmuz 2025
- Kabul 7 Ağustos 2025
- Yayım 15 Ağustos 2025
- Sempozyum 5. Türkiye Sosyal Bilimler Sempozyumu - Kabul Edilen Bildiriler
- Bildiri Bilim Alanı Tarih
Apaydın, Şeymanur. “Türkiye’nin Kıbrıs Politikasında Johnson Mektubu’nun Etkisi Ve Yayınlanması Meselesi”. Türkiye Sosyal Bilimler Sempozyumu 5 (August 15, 2025). https://doi.org/10.55709/tsbsdergisi.802