Gerçekten biz mi karar veriyoruz, yoksa kararlar sadece bize aitmiş gibi mi görünüyor? Bu soru, yalnızca bilimsel bir merak değil, insanın özne olma iddiasına yöneltilmiş derin bir sorgulamayı yansıtır. Bu makale, özgür irade kavramını felsefi ve deneysel yönleriyle ele alarak, Benjamin Libet’in nörofizyolojik deneyleriyle (1983, Brain) John Searle’ün zihinsel boşluk (mental gaps) kuramı (2001, Rationality in Action) arasında karşılaştırmalı bir analiz yapmayı hedeflemektedir. Çalışma, özgür irade sorununa ilişkin iki temel yaklaşımı; biri bilincin zamansal önceliğini deneysel verilerle sorgulayan Libet’i, diğeri bilinçli karar alma sürecini indirgenemez bir zihinsel gerçeklik olarak kavramsallaştıran Searle’ü temel almaktadır. Özgür iradenin bilince rağmen mi, bilinç sayesinde mi mümkün olduğu sorusu, bu iki yaklaşımın merkezinde yer alan problematiği oluşturmaktadır. Bu doğrultuda, alt amaç olarak her iki modelin özgür iradenin doğasını açıklamadaki yeterlilik ve sınırlılıklarını ortaya koymak hedeflenmiştir. Libet’in hazırlık potansiyeli verilerinin özgür iradeyi biyolojik bir tepki alanına indirgemesi ve Searle’ün bilinçli karar anında beliren nedensel boşluklara yaptığı vurgu, özgür irade anlayışlarının yalnızca metodolojik değil, aynı zamanda ontolojik temellerde de ayrıştığını göstermektedir. Bu ayrışma, bireyin eylemlerinden sorumlu tutulup tutulamayacağına dair etik ve epistemik tartışmalara da ışık tutmaktadır. Araştırma, kavramsal analiz ve mantıksal çıkarım yöntemine dayalı teorik bir yaklaşımı benimsemiş; deneysel verilerin felsefi anlamı üzerine yapılandırılmıştır. Sonuç olarak, çalışmada özgür iradenin kesin olarak doğrulanamadığı veya çürütülemediği, ancak her iki yaklaşımın da özgürlük fikrinin belirli boyutlarını aydınlatmaya katkı sunduğu, buna karşın özellikle Libet’in deneysel çerçevesine yöneltilen yeni eleştirilerle (örneğin Schurger vd., 2012) tartışmanın güncelliğini koruduğu ve problemin doğası gereği çok katmanlı bir yapıda varlığını sürdürdüğü sonucuna ulaşılmıştır.