Is Old Age an Evil? A Philosophical, Religious, and Transhumanist Perspective
Yaşlılık Kötülük Müdür? Felsefi, Dini ve Transhümanist Açıdan Bir Değerlendirme
İnsanlık tarihi boyunca yaşlılık veya yaş alma, dinî, felsefi olarak farklı bakış açılarıyla ele alınmıştır. Bunlara gelenek, kültür, tıp, psikoloji, sosyoloji ve özellikle günümüzde pek çok tartışma ve araştırmaya konu olan transhümanizm de eklendiğinde bakış açılarının daha da farklılaştığını görebiliriz. Çoğu dinde uzun yaşamın Tanrı’nın bir lütfu olarak kabul edilir ve yaşlılara saygı göstermek önemlidir. Teistik dinlerde (Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam) yaşlılık ömrün bir doğal parçasıdır. Hinduizm ve Budizm gibi dinlerde ise ruhsal gelişim ve kurtuluşa giden yolda önemli bir aşamadır. Felsefede genellikle, yaşlılık hayatın kaçınılmaz ama doğal bir dönemi olarak düşünülür ve yaş alan kimsenin tecrübeli ve bilgili olduğu kabul edilir. Antik Yunan Felsefesi, Stoa ve modern felsefe de özellikle varoluşçulukta farklı yaklaşımlar olmakla birlikte açıkça kötülük olarak adlandırılmaz. Transhümanizmde ise insanlığın evrimini hızlandırmayı ve biyolojik sınırlamalarını aşmayı hedefleyen bir düşünce akımıdır. Transhümanist düşüncede yaşlılık, insanın potansiyelini sınırlandıran ve teknoloji ile ortadan kaldırılması gereken bir durumdur ve dolayısıyla bir "kötülük" veya aşılması gereken bir sorun olarak değerlendirilir. Bazı felsefelerde ise yaşlılık yaşamın doğal bir süreci olarak kabul edildiği için ne iyi ne de kötüdür. Din, felsefe ve transhümanizmin yaşlılığa yaklaşımı ve ona yüklediği anlam farklıdır. Bu durum göz önüne alındığında yaşlılık doğal karşılanması gereken nötr bir durum mu, Tanrı’nın bir lütfu veya bir iyilik mi, yoksa insanın baş etmesi gereken bir hastalık veya kötülük müdür? Kötülük felsefede doğal, ahlaki ve metafizik olarak üç kısımda değerlendirilir. Yaşlılık bu anlamda doğal ve metafizik kötülük olarak düşünülebilir mi? İnsan sınırlılıkları olan bir varlıktır ve yaşlılığın/yaş almanın getirdiği bazı fiziki kısıtlamalar ve yaşlılık hastalıkları ontolojik kötülük olarak düşünülebilir. Bu bağlamda transhümanizm yaşlılığı doğal bir durum olarak kabul etmez ve insanın yaşlanmasını engellemek veya iyileştirmekten ziyade insanın biyolojik olarak yaşadığı bu süreci reddedip biyolojik insandan biyonik insana geçişin makul olduğunu düşünür. Dolayısıyla diğer düşüncelerden farklı düşündüğü, aynı görüşü paylaşmadıkları söylenebilir. Bu çalışmada yaşlılık hakkında dinî, felsefi ve transhümanist görüşler karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Çalışmamızda bu alanlarla ilgili temel metinler incelerek bir genel bir değerlendirme yapılacaktır. Her insanın hayatına dokunacak bu çalışma felsefi, dinî, hukuki, kültürel ve bilimsel boyutları olacağı ve bu konuda yapılacak çalışmalara farklı bir bakış açısı getireceği düşünülmektedir.

Telif Hakkı (c) 2025 Fatma Somuncuoğlu Erkan (Yazar)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
CC BY-NC 4.0 lisansı, eserin ticari kullanım dışında, her türlü ortam ve formatta paylaşılmasına, kopyalanmasına, çoğaltılmasına ve orijinal esere uygun şekilde atıfta bulunmak kaydıyla yeniden düzenlenmesine, dönüştürülmesine ve eser üzerine inşa edilmesine izin verir.
Makale Bilgileri
- Konu Din Felsefesi
- Gönderim 31 Temmuz 2025
- Kabul 7 Ağustos 2025
- Yayım 15 Ağustos 2025
- Sempozyum 5. Türkiye Sosyal Bilimler Sempozyumu
- Bildiri Bilim Alanı Din Felsefesi