Nur Vergin’in Din Sosyolojisi

Hurşit Yılmaz

doi:10.55709/TSBSBildirilerDergisi.351

Hurşit Yılmaz (Yüksek Lisans Öğrencisi) Erciyes Üniversitesi, Kayseri, Türkiye 0009-0001-0098-7402

DOI:

Nasıl Atıf Yapılır?

Yılmaz, Hurşit . "Nur Vergin’in Din Sosyolojisi". TSBS Bildiriler Dergisi 3 (2023), 50-53, https://doi.org/10.55709/TSBSBildirilerDergisi.351

Zotero Mendeley EN EndNote

Nur Vergin, sahip olduğu akademik ve entelektüel birikime dayanarak ürettiği çalışmalarla ülkemiz sosyal bilimler yazını adına önemli bir düşünce mirası bırakmıştır. Bu mirasının muhtevasına kabaca bir göz atıldığında siyaset-din ilişkisi, kentleşme ve siyasal tutumlar, toplumsal değişme ve aile, sivil toplum, laiklik, siyasal sistem tartışmaları vb. başlıklar altında üretilmiş geniş bir düşünce yelpazesiyle karşılaşılmaktadır. Vergin’in siyaset ve din sosyoloji sahasında ortaya koyduğu fikirler ise bu mirasın özellikle ön plana çıkan taraflarıdır. Vergin’in söz konusu mirasının sosyolojinin çeşitli alanlarında farklı perspektiflerden tahlil edilmesi ülkemiz sosyal bilimler yazını için önemli kazançlar sağlayacaktır. Bu itibarla, bu çalışmanın konusunu Vergin’in din sosyolojisi alanında ortaya koyduğu düşünceler oluşturmaktadır. Çalışmanın temel problemini ise şu soruyla özetlemek mümkündür: “Nur Vergin ‘in din, siyaset ve toplum ilişkisine dair ortaya koyduğu düşünceler nelerdir ve bu düşüncelerin Türk sosyoloji geleneğindeki yeri nedir?”. Çalışmamın amacı, Vergin’ in eserlerindeki din, siyaset ve toplum ilişkisine dair üretilmiş düşünceleri din sosyolojisi cephesinden ele almak ve onun eserlerine dönük yeni çalışmalara ve tartışmalara yol açmaktır. Çalışmanın önemi ise Nur Vergin’in eserleri üzerine yapılan sınırlı sayıda çalışma bulunması nedeniyle bu konuda öncü bir nitelik taşıyacak olması ve onun düşünceleri üzerine yapılacak yeni tartışmalara yol açacak olmasıdır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Dolayısıyla nitel veri toplama tekniklerinden istifade edilmiştir. Elde edilen veriler betimsel olarak ve içerik açısından analiz edilmiş, değerlendirilmiştir. Çalışma öncelikle Vergin’in hayatı, eserleri, kültürel ve entelektüel birikimi, sosyal bilim anlayışı ve metodolojisi ele alınmıştır. Sonrasında Vergin’in din sosyolojisi kapsamında ürettiği çalışmalar incelenmiştir. Yapılan çalışmayla, Nur Vergin’in toplumsal olguları tarihsel bir bütünlük içinde ve aralarındaki ilişkiselliği göz ardı etmeden, tarihsel değişim seyrini izleyerek makro seviyede analiz etmeyi hedeflediği anlaşılmıştır. Bu itibarla Vergin’in din sosyolojisi çalışmalarında mevzu ettiği laiklik, Alevilik, din ve toplumsal değişim ilişkisi vb. konuları uzun erimli bir yaklaşımla, tarihsel süreklilik planında ve verstéhen geleneği paralelinde tahlil ettiği görülmüştür. Bu bakımdan Vergin’in, din olgusuna yaklaşımının Türk sosyoloji geleneğinde 1970, 80’lerde hâkim paradigma olan evrimci pozitivist yaklaşıma bir alternatif teşkil eden, Şerif Mardin ve Nilüfer Göle gibi isimlerde kendini gösteren yeni eksen çerçevesinde yer aldığı görülmüştür.
* Bu bildiri Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Din Sosyolojisi Bilim Dalında Prof. Dr. Celaleddin Çelik danışmanlığında “Nur Vergin’in Din Sosyolojisi” başlığı altında yapılan yüksek lisans tez çalışması esas alınarak hazırlanmıştır.

Nur Vergin has left an important legacy of thought on behalf of the social sciences literature of our country with her works based on her academic and intellectual background. A rough overview of the content of this legacy reveals a wide range of ideas produced under the headings of politics-religion relationship, urbanization and political attitudes, social change and family, civil society, secularism, political system debates, etc. Vergin's ideas in the field of sociology of politics and religion are particularly prominent aspects of this legacy. Analyzing Vergin's legacy from different perspectives in various areas of sociology will provide essential gains for the social sciences literature of our country. In this respect, the subject of this study is Vergin's ideas in the sociology of religion. The main problem of the study can be summarized with the following question: "What are Nur Vergin's thoughts on the relationship between religion, politics, and society, and what is the place of these thoughts in the Turkish sociological tradition?". My study aims to address the ideas on the relationship between religion, politics, and society in Vergin's works from the perspective of the sociology of religion and to pave the way for new studies and discussions on her works. The importance of the study is that it will be a pioneering work in this field due to the limited number of studies on Nur Vergin's works and will pave the way for new discussions on his thoughts. A qualitative research method was used in this study. Therefore, qualitative data collection techniques were utilized. The data obtained were analyzed and evaluated descriptively and in terms of content. First, Vergin's life, works, cultural and intellectual background, social science understanding, and methodology are discussed. Afterward, the studies produced by Vergin within the scope of the sociology of religion were analyzed. With this study, it is understood that Nur Vergin aims to analyze social phenomena at the macro level by following the course of historical change within historical integrity and without ignoring the relationality between them. In this respect, it has been observed that Vergin analyzes issues such as secularism, Alevism, the relationship between religion and social change, etc., which are the subjects of her sociology of religion studies, with a long-term approach, in the plan of historical continuity and parallel with the verstéhenian tradition. In this respect, Vergin's approach to the phenomenon of religion is within the framework of the new axis, which constitutes an alternative to the evolutionary positivist approach, which was the dominant paradigm in the Turkish sociological tradition in the 1970s and 80s, and which manifested itself in names such as Şerif Mardin and Nilüfer Göle.
* This paper is based on the master's thesis study titled "Nur Vergin's Sociology of Religion" conducted under the supervision of Prof. Dr. Celaleddin Çelik at Erciyes University Institute of Social Sciences, Department of Sociology of Religion.