Leone Caetani’nin Üsâme b. Zeyd’in Belkâ Seferi Hakkındaki Görüşlerine Dair Tahlil, Tenkit ve Değerlendirme

Tuba Yıldırım

doi:10.55709/TSBSBildirilerDergisi.382

Tuba Yıldırım (Yüksek Lisans Öğrencisi) Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara, Türkiye 0009-0009-2511-4323

DOI:

Nasıl Atıf Yapılır?

Yıldırım, Tuba . "Leone Caetani’nin Üsâme b. Zeyd’in Belkâ Seferi Hakkındaki Görüşlerine Dair Tahlil, Tenkit ve Değerlendirme". TSBS Bildiriler Dergisi 3 (2023), 147-150, https://doi.org/10.55709/TSBSBildirilerDergisi.382

Zotero Mendeley EN EndNote

Bu bildiri, İtalyan siyasetçi ve oryantalist Leone Caetani’nin Annali Dell'Islām eserindeki hicretin 11. senesinde gerçekleşen Hz. Peygamber’in vefatından önce Suriye bölgesine gönderilmek üzere ordu hazırlaması ve orduya komutan olarak Üsâme b. Zeyd’i atamasıyla ilgili görüş ve iddialarını konu edinmektedir. Önemi sebebiyle her Müslüman Hz. Peygamber’in hayatı başta olmak üzere günümüze kadar İslami ilimleri temel kaynaklarından doğru olarak öğrenmek istemektedir. Bu amaçla Müslüman ilim adamları bu alanda araştırma yaparak birçok eser telif etmiştir. Batılı araştırmacılar da bu alanda farklı gayelerle araştırma yapmışlar ve nihayetinde oryantalizm kapsamında eserler ortaya çıkmıştır. Doğunun din, kültür, düşünce, ekonomik ve sosyal hayatını incelemeyi amaç edinen oryantalistlerden birisi de Leone Caetani’dir (öl. 1935). O, on cilt halinde Annali Dell'Islām adlı eserini yazmıştır. Eserin Hüseyin Cahit Yalçın tarafından 1924-1927 yılları arasında İtalyancadan çevrilmesi ülkemizde büyük bir infiale sebep olmuştur. Tarihçiler farklı coğrafyalarda yaşamaları ve içinde bulundukları kültürden beslenmeleri nedeniyle her ne kadar olaylara nesnel yaklaşmak isteseler de çoğu zaman bunu başaramamışlardır. Dolayısıyla oryantalist yazarlarca verilen eserlere dikkatli yaklaşılması ve içerik değerlendirmesi yapılması büyük önem arz etmektedir. Ayrıca bahsi geçen etkenlere inanç farklılıkları da eklendiğinde ortaya çıkan tablo bilimsellikten uzaklaşmaya kadar varabilmektedir. Nitekim bu durum Leone Caetani’de de gözlemlenmektedir. Caetani’nin bu eserinde pek çok öznel, olumsuz düşünceler ile eksik, hatalı bilgiler yer almaktadır. Uzun yılların ve emeğin mahsulü olmasına karşın eserin kimi noktalarda objektiflikten ve bilimsellikten uzaklaştığı görülmektedir. Gerçeği yansıtmayan öznel ve olumsuz görüşlerine karşı Babanzâde Ahmet Naim, Yusuf Ziya Yörükân makaleler, Âsım Köksal ise ilk cildine reddiye yazmıştır. Ancak literatür taraması yaptığımızda daha önceki çalışmaların bu konuyu içermediği görülerek araştırılma ihtiyacı doğmuştur. Bu çalışmada Caetani’nin “Üsâme’nin Belkâ’ya gitmesi için hazırlıklar” başlığında verdiği bilgiler tahlil, tenkit ve değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Bahsi geçen konu oryantalist Leone Caetani’nin görüş ve iddiaları çerçevesinde ele alınmıştır. Bu amaçla Vâkıdî’nin Kitâbü’l-Meġāzî, İbn Hişâm’ın es-Sîretü’n-Nebeviyye, Taberî’nin Târîḫu’l-ümem ve’l-mülûk ile İbn Sa’d, Ya‘kūbî, Mes‘ûdî, Yâkūt el-Hamevî, Zehebî ve İbn Kesîr’in eserleri, ayrıca hadis alanında Kütüb-ü Sitte incelenerek konu hakkında bilgi edinilmiştir. Ulaşılan bilgiler ışığında Caetani’nin görüş ve iddiaları objektif bir değerlendirmeyle ele alınmıştır. Değerlendirmelerimiz sonucunda doğru olarak nakledilen bilgiler olduğu gibi hatalı noktalar da bulunmuştur. Örneğin Mes‘ûdî’den bilgi aktarırken Üsâme’nin hicri 10. ve 11. senelerdeki seferlerini yıl farklılığını belirtmeden aynı zaman içerisinde olmuş gibi ifade etmiştir. Bu ve benzeri hatalar temel kaynaklardan edindiğimiz malumatla açıklanmıştır.

This paper deals with the views and claims of the Italian politician and orientalist Leone Caetani in his work Annali Dell'Islām, which deals with the Prophet's preparation of an army to be sent to the Syrian region before his death and his appointment of Usāma b. Zayd as the commander of the military, which took place in the 11th year of the Hijrah in Islamic history. Due to its importance, every Muslim wants to learn the Islamic sciences from their basic sources accurately, especially the life of the Prophet Muhammad. For this purpose, Muslim scholars researched this field and produced many works. Western scholars also conducted research in this field for different purposes and eventually produced works within the scope of Orientalism. Leone Caetani (d. 1935) was one of the orientalists who aimed to study the religion, culture, thought, economic, and social life of the East. He wrote his work Annali Dell'Islām in ten volumes. The translation of the work from Italian by Hüseyin Cahit Yalçın between 1924 and 1927 caused a great outrage in our country. Due to the fact that historians live in different geographies and are nourished by the culture in which they live, they have often failed to do so, even though they want to approach events objectively. Therefore, it is important to approach orientalist writers' works carefully and evaluate their content. In addition, when differences in beliefs are added to the aforementioned factors, the picture that emerges can be far from scientific. As a matter of fact, this situation is also observed in Leone Caetani. Caetani's work contains many subjective, negative thoughts and incomplete and erroneous information. Although it is the product of many years and labor, it is seen that the work moves away from objectivity and scientificity at some points. Babanzâde Ahmet Naim, and Yusuf Ziya Yörükân wrote articles against his subjective and negative views which do not reflect the truth, and Âsım Köksal wrote a refutation to the first volume. However, when we searched the literature, we realized that previous studies did not include this subject, and the need for research arose. In this study, the information given by Caetani under the title "Preparations for Usāma's departure to Balqa" is subjected to analysis, criticism and evaluation. The aforementioned subject is discussed within orientalist Leone Caetani's views and claims. For this purpose, the main sources such as al-Wāqidī's al-Mag̲hāzī, Ibn Hishām's al-Sīra al-nabawiyya, al-Ṭabarī's Tarikh al-Umam wa al-Muluk, and many others such as the works of Ibn Saʿd, al-Yaʿqūbī, al-Masʿūdī, Yāqūt al-Ḥamawī, al-hahabī, Ibn Kathīr, etc., and the al-Kutub al-sitta in the field of hadīth have been examined to obtain information on the subject. In the light of the information obtained, Caetani's views and claims were objectively evaluated. As a result of our evaluations, we have found both accurate information and erroneous points. For example, while quoting information from al-Masʿūdī, he expressed Usāma's campaigns in the 10th and 11th years of Hijrī as if they took place in the same time without specifying the difference in years. This and similar errors have been explained with the information we have obtained from the main sources.