Yazar Sosyolojisi Bağlamında ‘Mustafa Kutlu’ Örneği The Case of 'Mustafa Kutlu' in the Context of the Sociology of Author
Öz
Edebiyat sosyolojisinin alt basamağı olan yazar sosyolojisini tanımlamak bu bağlamda Mustafa Kutlu’yu değerlendirmek çalışmamızın temel amacıdır. Edebiyat sosyolojisi, edebiyat ile toplum arasındaki ilişkileri, bu ilişkinin ve edebiyatın topluma yansımalarını inceleyen bir disiplindir. Bu disiplin toplum ile edebiyat arasındaki ilişki üzerine kuruludur. Dolayısıyla edebiyat toplumun ifadesi ve yansıması olarak değerlendirilebilir. Edebiyat sosyolojisi kendi içinde dört başlıkta incelenmektedir. Bunlardan biri de yazar sosyolojisidir. Yazar ve yaratıcılık, toplum içinde yazar, zaman içinde yazar olarak alt başlıklara ayrılan yazar sosyolojisi; yazarın çevresi, ailesi, kültürel şartları, ekonomik koşulları, yaşı, cinsiyeti gibi birçok faktör edebi üretimlerini şekillendirmektedir. Yazar ile toplum arasındaki ilişkiyi dikkate alan bu yaklaşımda yazarın ideolojisini topluma nasıl yansıttığı, coğrafi koşulların sanatına etkisinin olup olmadığı gibi unsurların açıklanması hedeflenmiştir. Bu noktada yazarın biyografisine başvurulmaktadır. Çünkü yazar sosyolojisi, edebi metnin gerçekçi analizinde, yazarın biyografisine ait verilerden bağımsız olarak gerçekleştirilemeyeceği kabulünü esas almaktadır. Her yazar toplumun bir parçasıdır ve toplumu eserleriyle yansıtır. Kutlu’nun ‘Kalbin Sesi’ eseri incelendiğinde de bu yansımayı görmek mümkündür. Yazar sosyolojisi noktasında Mustafa Kutlu’yu dikkate almamızın nedeni onun yaşamı ile eserleri arasındaki ilişkinin irdelenmesidir. Müslüman kimliğiyle sorunlara yaklaşan, çözüm yollarını yine bu minvalde üreten yazarın toplumu ‘fildişi kulelerinden’ izlemediğini, doğrudan topluma nüfuz ettiğini görmekteyiz. Erzincan’da doğan, kasaba-köy hayatına vakıf olan Kutlu; İstanbul’a geldikten sonra tabiatla iç içe olma arzusu onu kahvehanelerde, çay bahçelerinde, insanın bol olduğu yerlerde yazmaya sevk etmiştir. Edebî eserin üretim alanı ve yazarın toplumsal yaşamına vurgu yaklaşımı burada karşımıza çıkıyor. Mustafa Kutlu’nun eserlerinin arka planına bakıldığında Kur’an-ı Kerim’i, doğduğu yerin tabiatını, dedesini, depremi ve Nurettin Topçu’yu görmek mümkündür. Teknolojinin insanı bozduğuna inanan öyle ki cep telefonu taşımayan Kutlu, insanı insan yapan değerlerin savunucusu olmuştur. Eserlerini gözlem ve tahlile dayandıran yazar, okura toplumun resmini sunmaktadır. Yazarın hikâyelerine, denemelerine baktığımızda çözüm odaklı yazılar olduğu fark edilmektedir. Nitekim ‘Kalbin Sesi ile Toprağa Dönüş’ kitabı da yine çözüm önerili eserlerinden birisidir. Bu kitabın bir manifesto olduğunu, Amentüye inananlar için yazdığını dile getiren Mustafa Kutlu, teknoloji, bilimsellik, akılcılık gibi kavramların üstün tutuluşunun karşısındadır. Modernizmin insanı hakikat ikliminden uzaklaştırdığına dikkat çeker. Toprağa dönmenin, tabiatla iç içe olmanın vurgusu yapılır. Tabiatla savaşan insan kahraman değil; suyu, havayı, toprağı kirleten, canlıların sonunu getiren bir katil olarak tanımlanır. İnsanoğlunun ancak Hududullah’a riayetle fıtratını bulacağına inanır. Yazarın deyimiyle bu eser onun düşünce dünyasını oluşturan Nurettin Topçu’nun neşvünema bulmuş halidir. Açıklama ve tanımlama yöntemlerinin kullanıldığı çalışmamızda yazarın ‘Kalbin Sesi’ kitabı incelenmiş olup yazarın problemlere çözüm odaklı yaklaşımı tespitlerine varılmıştır.
This study's primary goals are to define the sociology of the author, a branch of the sociology of literature, and to assess Mustafa Kutlu within this framework. A field of study called the sociology of literature looks at how literature and society interact, as well as how society is reflected in literature. The foundation of this field is the interaction between society and literature. As a result, literature can be seen as a reflection and expression of society. Four categories are used to analyze literary sociology. One of these is the author's sociology. Numerous elements, including the author's environment, family, and cultural circumstances, economic conditions, age, and gender, are covered in the sociology of the author, which is separated into subsections as author and creativity, author in society, and author in time. This approach, which considers how the author and society interact, seeks to explain things like how the author represents his ideology to society and whether the environment has an effect on his art. The author's biography is consulted at this stage. Because the sociology of the author is predicated on the idea that the information from the author's biography must be considered in order to conduct a genuine examination of the literary text. Each author is a member of society, and each author portrays a society in his or her works. When the work Kalbin Sesi (Voice of the Heart) by Kutlu is examined, this reflection can be seen. In order to investigate the connection between Mustafa Kutlu's life and his works, I take him into account when discussing the sociology of authors. We can see that the author, who examines issues through the lens of his Muslim identity and develops solutions in this way, does not observe society from 'ivory towers' but rather enters it directly. After moving to Istanbul, Kutlu, who was born in Erzincan and was familiar with town and rural life, wrote in coffee shops, tea gardens, and other public spaces because he wanted to be close to nature. Here, the setting for the literary work and the strategy for highlighting the author's social life are both evident. The Quran, the environment of his birthplace, his grandfather, the earthquake, and Nurettin Topçu can all be seen in Mustafa Kutlu's artwork's historical context. Kutlu has been a supporter of the principles that distinguish people from animals, and he refuses to carry a cell phone because he thinks it greatly corrupts people. Basing his works on observation and analysis, the author presents the reader with a picture of society. When we look at the author's stories and essays, we realize that they are solution-oriented writings. As a matter of fact, the book Kalbin Sesi ile Toprağa Dönüş (Return to the Land with the Voice of the Heart) is also one of his solution-oriented works. Mustafa Kutlu states that this book is a manifesto and that he wrote it for those who believe in the creed, and he is against the superiority of concepts such as technology, scientificity, and rationality. He points out that modernism takes people away from the climate of truth. The importance of going back to the earth and becoming one with nature is underlined. Fighting nature does not make one a hero; rather, it makes one a murderer who destroys the water, air, and soil and kills all living things. He holds that obeying the boundaries imposed by Allah is the only way for humans to discover their true nature. According to the author, Nurettin Topçu, who makes up his world of thought, is embodied in this work. This study analyzes the author's book "Kalbin Sesi," using explanation and definition approaches, and investigates the author's problem-solving methodology.
Anahtar Kelimeler:
Sunum Videosu
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Rukiye Kır (Yüksek Lisans Öğrencisi)- Doç. Dr. Yakup Öztürk
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.