Giyinmeyle İlgili Hadis Rivayetleri Bağlamında Giyim-Şöhret İlişkisi

Zeynep Akıcı

doi:10.55709/TSBSBildirilerDergisi.448

Zeynep Akıcı (Yüksek Lisans Öğrencisi) Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara, Türkiye 0009-0004-8067-8192

DOI:

Nasıl Atıf Yapılır?

Akıcı, Zeynep . "Giyinmeyle İlgili Hadis Rivayetleri Bağlamında Giyim-Şöhret İlişkisi". TSBS Bildiriler Dergisi 3 (2023), 269-272, https://doi.org/10.55709/TSBSBildirilerDergisi.448

Zotero Mendeley EN EndNote

İnsan fıtraten örtünme ve giyinme ihtiyacı taşımaktadır. Giyimin mahiyeti inanç ve kültürlere göre farklılık gösteriyor olsa da giyim Hz. Peygamber’e vahiy gelmeye başladığı andan itibaren Müslüman kimliğini kazanmış kimseleri ilgilendiren bir konu olmuştur. Her konuda Müslümanlara rehber olan Hz. Peygamber’in giyim konusunda da örnekliği söz konusudur. Bu örneklik giysi çeşitlerinin ötesinde Hz. Peygamber’in giyim ahlakını da kapsamaktadır. Bu bağlamda rivayetlerdeki şöhret kavramı üzerinde durulmuştur. Hz. Peygamber dönemindeki giyim konusunda araştırmalar bulunmakla birlikte şöhret kavramı bağlamında ilişkilendirilen bir çalışma bulunmamaktadır. Bu bildirinin ana çerçevesini “Kim şöhret elbisesini giyerse Allah da ona kıyamet gününde zillet elbisesini giydirir.” hadisi oluşturmaktadır. Giyim-şöhret ilişkisini ele alan rivayetler esas alınarak giyimde hangi hususların şöhret olarak nitelendirileceği gibi konular ele alınmıştır. Hz. Peygamber döneminde elbise çeşitleriyle beraber şöhret elbisesinin özelliklerinin aktarılması İslam’ın giyim konusunda ortaya koyduğu ölçütleri belirlemede fayda sağlamaktadır. Hz. Peygamber’in dönemindeki elbiselerin rengi, deseni, kumaşı ile ilgili ifadelerinin günümüz Müslümanlarının giyim tarzının belirlenmesi noktasında önemli bir yeri vardır. Bu araştırmada giyim-şöhret ilişkisine dair sınırlar nebevî esaslara göre belirlenerek günümüz insanın bu konuda gösterdiği eksiklik ve zaaflarının ortadan kalkmasına katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Araştırmamızda bu konu çerçevesinde dokümantasyon yöntemi kullanılarak ulaşılan veriler rivayet ve şöhret bağlamında analiz edilerek metne aktarıldı. Analiz aşamasında İmam Nevevî’nin (öl. 676/1277) el-Minhâc’ı, İbn Hacer el-Askalânî’nin (öl. 852/1448) Fetḥu’l-bârî’si ve Ebü’t-Tayyib Şemsülhak el-Azîmâbâdî’nin (öl. 1329/1911) ‘Avnü’l-ma‘bûd’u gibi şerh kitaplarından faydalanıldı. Rivayette yer alan “şöhret” kavramının açıklanması giyim-şöhret ilişkisi açısından önemli bir husustur. Hz. Peygamber’in giyimle ilgili belirli bir elbise türünü benimsetmekten ziyade giyilen elbisenin özellikleriyle ilgili uyarı ve açıklamaları mevcuttur. Şöhret elbisesi rengi, modeli, kumaşı insanların giydiğinden farklı olan ve aynı zamanda kişiyi insanlar arasında meşhur edecek bir elbisedir. Bu elbise insanların bakışlarını üzerine çeken, hayranlık uyandıran ve büyüklenmeye götüren nitelikler taşıyabilir. Bu sebeple Hz. Peygamber’in hadislerinde bir elbiseyi şöhret amaçlı giyen kimseler için ciddi uyarılar mevcuttur. Dikkat çekici elbiselerin yanı sıra kişinin fakirliğine inandırmak için giydiği elbiseler de ‘şöhret elbisesi’ kapsamında ele alınmaktadır. Her ikisinde de ortak gaye kibirlenme ve gösteriştir. Hz. Peygamber büyüklenmeye sebep olduğu için elbisenin şöhret amaçlı giyilmesini tasvip etmemiştir. Hem değerli hem de değersiz elbisenin şöhret elbisesi kapsamında ele alınması giyimde de niyetin önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Araştırmamızda şöhret elbisesinin gösteriş ve kibirlenme niyeti ile giyilen bir elbise olduğu sonucuna ulaştık. Hz. Peygamber döneminde örfî olarak kibirlenmeyi yansıtan topukları aşan elbise gösteriş ve şöhret unsuru olarak kabul edilmiştir. Günümüzde ise yaşanılan toplumun sosyokültürel özellikleri dikkate alınarak kibirlenme ve gösteriş niyeti ile giyilen, şöhrete sebebiyet veren elbiseler de bu bağlamda değerlendirilebilir.

Humans have an innate need to cover and dress. Although the nature of clothes varies according to beliefs and cultures, clothing has been a source of concern for Muslims who have achieved Muslim identity since the Prophet Muhammad's revelation. The Prophet, who is a guide for Muslims in all matters, is also an example for Muslims in clothing. This exemplarity includes the Prophet's clothing ethics extending beyond garment types to cover. I will underline the concept of vanity in the relevant narrations in this context. Although there are studies on clothing during the Prophet's time period, there needs to be a study on dealing with the concept of vanity in clothing. The fundamental premise of this study is the Prophet Muhammad's hadith, which states that "whoever wears a garment of vanity, Allah will make him wear a garment of humiliation on the Day of Resurrection." I will explain which aspects of clothes will be regarded vanity based on the narrations dealing with the relationship between clothing and vanity. The transfer of vanity dress traits, as well as the types of dresses in the Prophet's time, is significant in determining the requirements set by Islam on clothing. The Prophet's statements about the colour, pattern, and fabric of the clothes in his time have an important place in determining the clothing style of today's Muslims. In this research, it is aimed to contribute to the elimination of the deficiencies and weaknesses of today's people in this regard by determining the limits of the relationship between clothing and vanity according to the Prophetic principles. In this research, I will analyze the data obtained by using the documentation method within the framework of this subject in the context of narration and vanity. The Prophet's statements about the color, design, and fabric of clothing in his period have a significant impact on the clothing style of today's Muslims. The goal of this research is to contribute to the removal of today's people's flaws and weaknesses in this regard by identifying the limits of the relationship between clothes and vanity according to Prophetic principles. In this study, I will investigate the data gathered by employing the documentation method within the context of narration and vanity. In the analysis phase, I have used commentaries such as Imam al-Nawawī's (d. 676/1277) al-Minhāj, Ibn Hajar al-Askalānī's (d. 852/1448) Fatḥ al-Bārī and Abū al-Tayyib Shams al-Haq al-Azīmābādī's (d. 1329/1911) 'Awn al-Ma'būd. In terms of the relationship between clothing and vanity, explaining the concept of "vanity" in the narration is critical. The Prophet gives warnings and explanations concerning the features of the dress worn rather than adopting a specific form of dress. The vanity dress is one that is unusual in color, model, and fabric from what most people wear while also making the wearer famous, among others. This dress may have characteristics that draw people's attention, arouse adoration, and lead to arrogance. As a result, the Prophet's hadiths contain severe cautions for individuals who wear a dress for vanity. In addition to eye-catching clothes, the garments worn by a person to convince others of his poverty are also considered within the purview of the 'dress of vanity'. Both aim for arrogance and showing off. The Prophet forbade wearing garments for vanity because it breeds hubris. The fact that both valuable and worthless clothes are included in the definition of vanity dress demonstrates that intention is also significant in clothing. During my investigation, I came to the conclusion that the vanity dress is one that is worn with the goal of showing off and being arrogant. The Prophet's era embraced the over-the-heels attire, which reflected arrogance, as an element of showing off and vanity. Taking into account the sociocultural characteristics of the society in which we live, the garments worn with the goal of arrogance and vanity, as well as producing prestige, can be appraised in this context today.