Platon’un Phaidon Diyaloğunda Uyum Argümanı ve Elemeci Materyalist Zihin Felsefesi

Emine Gören Bayam

doi:10.55709/TSBSBildirilerDergisi.479

Dr. Öğr. Üyesi Emine Gören Bayam Dicle Üniversitesi, Diyarbakır, Türkiye 0000-0003-2464-1008

DOI:

Nasıl Atıf Yapılır?

Gören Bayam, Emine . "Platon’un Phaidon Diyaloğunda Uyum Argümanı ve Elemeci Materyalist Zihin Felsefesi". TSBS Bildiriler Dergisi 3 (2023), 17-20, https://doi.org/10.55709/TSBSBildirilerDergisi.479

Zotero Mendeley EN EndNote

Bu bildirinin konusu Platon’un ruh hakkındaki kitabı olan Phaidon diyaloğunda (86a-94e) materyalist bir ruh anlayışı iddiası olarak ele alınan ‘uyum argümanı’nı incelemek ve bu argümana göre çağdaş dönemde materyalist bir zihin felsefesi anlayışı olan ‘elemeci materyalizm’i değerlendirmektir. Bunu yapmak için öncelikle uyum argümanının temel noktaları incelenecektir. Uyum argümanı diyalogda Simmias tarafından ileri sürülür. Ona göre akort edilmiş bir lirden çıkan sesteki uyum, tıpkı ruh gibi görünmeyen ve cisimsel olmayan bir şeydir, lirin telleri ise cisimseldir, bileşiktir. Ancak cisimsel olan tel yok olduğunda uyum da yok olur. Neden ruh ve beden için de aynı şey düşünülmesin? Çağdaş dönem zihin felsefesine bakıldığında özellikle materyalist zihin felsefelerinin revaçta olduğu ve bunların da yukarıdaki lir örneğinde uyumun tellere indirgenmesi gibi zihni beyne indirgedikleri söylenebilir. Bu bildiride ele alınan elemeci materyalizm ise bu konuda en uçta yer alarak zihnin tamamen beyin olduğunu ve zihnin elenebileceğini ifade eder. Elemeci materyalizmin iddialarıyla uyum argümanını düşünürsek, onlara göre ses ve telden başka bir şey yoktur, ses ve teldeki hareketlere bilimsel olmayan bir şekilde uyum denilmektedir. Uyum diye bir şey olmadığı için lir ve telleri hakkında bilim ilerledikçe bu kavram da zaten yok olacaktır. Zihin felsefesi çağdaş dönemde yapay zekâ gibi konular da düşünüldüğünde çalışma alanı olarak felsefenin oldukça güncel ve önemli bir alt alanıdır. Özellikle günümüzde bilimin materyalist bir ivmeyle ele alındığı düşünüldüğünde metafizik ve ruh gibi konuların çalışıldığı din felsefesinin bu alanda önemli yerlere işaret edebileceği düşünülebilir. Bu bildiride ruhun maddeden ayrık bir cevher olduğu konusunda en temel metinlerden biri olan Phaidon diyaloğundaki uyum argümanının çağdaş teorilerden elemeci materyalizm ile karşılaştırılması ve bu konuda materyalizme verilebilecek cevapların sunulması amaçlanmaktadır. Bu yapılırken diyalog metni analiz edilip ve çağdaş düşüncelerle karşılaştırmalı bir şekilde incelenerek bu metnin günümüze neler söyleyebileceği ele alınmıştır. Sonuç olarak Sokrates’in uyum argümanına verdiği cevapta üç önemli hususun öne çıktığı görülmüştür. Sokrates’e göre (i) ruh bedenden önce vardır, uyum ise lir ve tellerden sonra ortaya çıkmaktadır. (ii) Ruh beden üzerinde etkindir, bedene karşı gelebilir. Ancak uyum, lir ve teller üzerinde etkin değildir sadece onları izleyebilir. (iii) Ruh basittir, daha az veya daha çok ruh olmak diye bir şey yoktur. Fakat uyum daha az veya daha çok olabilir. Sokrates’in bu iddiaları düşünüldüğünde elemeci materyalizm için özellikle özgür irade problemi diyebileceğimiz ikinci görüşün önemli bir itiraz olduğu görülmüştür. Elemeci materyalizm yukarıdaki diğer iki hususla neredeyse hiç ilgilenmemiştir. Ancak insanın öznel deneyimlerini inkâr ederken bunu tam olarak temellendirmediği ve zihin felsefesinde bu konuda eleştirildiği sonucuna ulaşılmıştır.

The subject of this paper is to examine ‘the harmony argument’, which is considered as a materialist understanding of soul in Plato's Phaedo (86a-94e), and to evaluate the 'eliminative materialism', which is a materialist philosophy of mind in the contemporary period. To do this, first of all, the main points of the harmony argument will be examined. The harmony argument is provided by Simmias in the dialogue. The harmony argument is advanced by Simmias in the dialogue. According to him, the harmony in the sound of a tuned lyre is something invisible and immaterial, just like the soul, while the strings of the lyre are corporeal, composite. However, when the corporeal string disappears, the harmony also disappears. Why not consider the same for the soul and the body? When we look at the contemporary philosophy of mind, it can be said that especially materialist philosophies of mind are in demand and that they reduce the mind to the brain, just as harmony is reduced to string in the example of the lyre above. Eliminative materialism, which is discussed in this paper, is at the far end of this issue and states that the mind is completely the brain and that the mind can be eliminated. If we consider the argument of harmony with the claims of eliminative materialism, according to them, there is nothing but sound and string, and movements in sound and string are called harmony in an unscientific way. Since there is no such thing as harmony, this concept will disappear as science progresses about the lyre and its strings. Philosophy of mind is a very current and important sub-field of philosophy as a field of study, considering topics such as artificial intelligence in the contemporary period. It can be thought that the philosophy of religion, in which subjects such as metaphysics and spirit are studied, can point to important places in this field, especially when it is considered that science is handled with a materialist way today. This paper, it is aimed to compare the harmony argument in the Phaidon dialogue, which is one of the most basic texts on the subject that the soul is a substance separate from matter, with the elective materialism, which is one of the contemporary theories, and to present the answers that can be given to materialism in this regard. While doing this, the text of the dialogue was analyzed and examined in a comparative way with contemporary thoughts. As a result, it was seen that three important issues arise in Socrates' answer to the harmony argument. According to Socrates (i) the soul exists before the body, and harmony emerges after the lyre and strings. (ii) The soul is active on the body, it can oppose the body. But harmony is not active on lyre and strings, it can only follow them. (iii) Spirit is simple, there is no such thing as being more or less spirit. But the harmony may be less or more. Considering these claims of Socrates, it has been seen that the second view, which we can call the problem of free will, is an important objection for eliminative materialism. It has hardly dealt with the other two issues above. However, it was concluded that while denying the subjective experiences of human beings, eliminative materialism did not fully base it, and it was criticized on this subject in the philosophy of mind.