Arapçadaki İ‘râb Harekeleri ile Türkçedeki Hâl Ekleri Karşılaştırması: Benzerlikler ve Farklılıklar Comparison of Iʿrāb Ḥarakas in Arabic and Turkish Case Suffixes: Similarities and Differences
Main Article Content
Nasıl Atıf Yapılır?
Öz
Bu çalışmada, Arapçadaki i‘râb harekeleri ve onun Türk dilindeki karşılığı olarak görülebilecek hâl ekleri arasındaki farklılıklar ve benzerlikler ele alınacaktır. Bu çalışmanın amacı hâl eklerinin temelde i‘râb harekeleri gibi cümlenin ögelerine işaret ettiğini ortaya koyabilmenin yanı sıra eklerin anlamı belirlemedeki rolüne işaret etmektir. Araştırmanın girişinde ilk önce Arapçanın ve Türkçenin dil ailelerine değinilecektir. İlk bölümde Türkçedeki cümlenin temel ögeleri ve yardımcı ögeleri hakkında bilgi verilecek ve ardından bunların Arapçadaki muhtemel karşılıkları -Osmanlıcanın da yardımıyla- zikredilecektir. İkinci kısımda ise hâl ekleri hakkında genel bilgiler verilerek; bunların cümlenin hangi ögesine işaret ettiğine değinilecektir. Son olarak verilen bilgiler ışığında hareke ve eklerin benzerlikleri ve farklılıkları ortaya konulacaktır. Nitel araştırma yöntemlerinin kullanılacağı bu araştırmada, harekeler ve ekler arasında benzerlikler ve farklılıklar örneklerle açıklanarak daha iyi anlaşılması sağlanacaktır. Bu araştırmanın sonucunda dilin yapısı gereği i‘râb harekeleri ve ekler arasında birçok farklılık bulunsa da temel olarak aynı görevi gördükleri anlaşılmıştır. Nasıl ki Arapçada fetha mefule işaret eden bir hareke olarak biliniyorsa; Türkçede de ismin hâllerinden olan yükleme hâli ekinin (-ı/-i) belirtili nesneye işaret ettiği anlaşılmıştır. Zira Osmanlıcada da belirtili nesne, meful-ü bih sarih olarak isimlendirilmiştir. Buna ek olarak Türkçedeki öznelerin ve belirtisiz nesnelerin sürekli yalın hâlde geldikleri, bunun dışında hâl eki almadıkları tespit edilmiştir. Benzer yönleri olduğu kadar i‘râb harekeleri ve hâl ekleri arasındaki farklılıkların da olduğu anlaşılmıştır. Türkiye Türkçesinde hâl ekleri cümlenin ögelerine işaret etmeye ek olarak başka manaları kelimeye kazandırmak için de kullanılmaktayken; Arapçada böyle bir duruma rastlanmamıştır. Bunlara ek olarak hâl eklerine en çok benzeyen i‘râb alametinin hareke ile i‘râb olduğu anlaşılmış; mahalli i‘râb, takdiri i‘râb ve harflerle i‘râb konularının Türkiye Türkçesinde bir karşılığı bulunamamıştır. Zira Türkiye Türkçesinde isimlerin ikil yapıları bulunmamakla birlikte çoğullarında da aynı tekillerinde olduğu gibi hâl ekleri kullanılmaktadır. Aralarındaki farklardan bir diğeri ise Türkçenin sondan eklemeli bir dil olmasından kaynaklanmaktadır. Nitekim yalın hâlde bulunan bir isim başka hâl eki almasa da çoğul eki, iyelik eki gibi ekler alabilmektedir. Tespit edilebilen bir diğer önemli fark ise harekelerin konuşma içerisinde düşürülmesi ile alakalıdır. Zira cümle içerisindeki son harekenin düşürülmesi Arapça konuşan kişinin fasihliğine zarar vermezken; Türkçede eklerin düşürülmesinin dilin fesahatine zarar verdiği görülmüştür.
This study will discuss the differences and similarities between the iʿrāb ḥarakas (vowels) in Arabic and the case suffixes that can be seen as their equivalent in the Turkish language. This study aims to point out the role of suffixes in determining the meaning, as well as reveal that case suffixes basically point to the elements of the sentence, such as iʿrāb ḥarakas. At the beginning of the research, firstly, Arabic and Turkish language families will be mentioned. In the first part, information will be given about the essential elements and auxiliary elements of the sentence in Turkish, and then their possible equivalents in Arabic -with the help of Ottoman Turkish- will be mentioned. In the second part, by giving general information about case suffixes, it will be said which element of the sentence they refer to. Finally, in light of the information given, the similarities and differences of the ḥarakas and suffixes will be revealed. In this research, in which qualitative research methods will be used, the similarities and differences between the ḥarakas and the suffixes will be explained with examples, and a better understanding will be tried to provide. As a result of this research, it has been understood that although there are many differences between iʿrāb ḥarakas and suffixes due to the structure of the language, they basically perform the same function. Just as in Arabic, the fatḥa (short vowel /a/) is known as a ḥarakah pointing to the direct patient; it has been understood that the suffix (-ı/-i), which is one of the noun cases in Turkish, points to the direct object. Because in Ottoman Turkish, the direct object was named maf`ūl bih ṣarīḥ. In addition, it has been determined that the subjects and indefinite objects in Turkish always come in a nominative case and do not take any other case suffix. It has been understood that there are differences between i‘râb ḥarakas and case suffixes, as well as similar aspects. While case suffixes in Turkish are used to add other meanings to the word in addition to pointing out the elements of the sentence, such a situation has not been found in Arabic. In addition to these, it has been understood that the most similar sign of iʿrāb to the suffixes is iʿrāb with ḥaraka; the subjects of real/visible declension (al-iʿrāb al-maḥallī), imaginary/hidden declension (al-iʿrāb al-taqdirī), and declension with a letter (al-iʿrāb bi al-ḥurūf) could not be found in Turkey Turkish. Although in Turkey Turkish there is no dual forms, case suffixes are used in their plurals, just like in their singulars. Another difference between them stems from the fact that Turkish is an agglutinative language. A noun in a nominative form can take suffixes such as plural suffixes and possessive suffixes, even if it does not take any other suffixes. Another significant difference that can be detected is related to the reduction of ḥarakas in speech. Because while the reduction of the last ḥaraka in the sentence does not harm the Arabic-speaking person's fluency, it has been seen that the reduction of suffixes in Turkish harms the fluency of the language.
Anahtar Kelimeler:
Bildiri Detayları
Sunum Videosu (Oku Okut TV)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.